«Самұрық-Энерго» АҚ қазақстандық ірі электр энергетикалық холдингі, «Power Construction Corporation of China» (Power China) қытай компаниясы және Алматы облысының әкімдігі Алматы облысының Шелек дәлізіндегі ЖЭК жобасын 810 МВт-ға дейін кеңейтуді көздейтін іс-шаралардың Күнтізбелік жоспарын (Жол картасын) бекітті. Іс-шара Астана Халықаралық форумы барысында өтті.

Жол картасына «Самұрық-Энерго» АҚ Басқарма төрағасы Серік Түйтебаев, «Power China» уәкілетті өкілі Чэн Чэн және Алматы облысының әкімі Марат Сұлтанғазиев қол қойды.

«Шелек дәлізінде қуаты 60 МВт жел электр станциясын келешекте кеңейте отырып, салу» жобасы іске асырылып, нысан 2022 жылдың жазында пайдалануға берілді. «Самұрық-Энерго» АҚ мен «Power China» компанияларының бірлескен жұмысы энергетика саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың табысты үлгісі болды.

2023 жылдың мамыр айында ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың ҚХР-ға ресми сапары аясында «Самұрық-Қазына» АҚ мен «Power China» арасында Шелек дәлізіндегі ЖЭК жобасын 810 МВт-қа дейін кеңейту бойынша Өзара түсіністік туралы меморандумға қол қойылды. Сол кезде тараптар Алматы облысында қуаты 310 МВт болатын ЖЭС, ГЭС гибридті станциясын салуға және өңірде қуаты 500 МВт жел электр станциясын салуға байланысты жобаларды іске асыру арқылы жобаның бірінші кезеңін 810 МВт-ға дейін кеңейту мүмкіндігін толық зерделеуге ниет білдірді.

«Қазақстанның Даму Банкі» АҚ (бұдан әрі – ҚДБ, Банк) «Алматы электр станциялары» АҚ-мен (бұдан әрі – АлЭС) кредиттік желі ашу туралы келісімге қол қойды. Басқа кредиторлармен – Азия даму банкімен және Еуропа қайта құру және даму банкімен бірлесе бөлінетін қарыз қаражаты Алматыдағы Жақұтов атындағы №2 ЖЭО жаңғыртуға жұмсалады.

Аяқталуы 2026 жылдың соңына жоспарланған жобаны іске асыру нәтижесінде осы ЖЭО жабдығының белгіленген электр қуаты 510 МВт-тан 600 МВт-қа дейін, ал жылу қуаты-957 Гкал-ға дейін өседі.

Бұл ретте станцияны отынның неғұрлым экологиялық түріне – тас көмірдің орнына табиғи газға ауыстыру станцияның қоршаған ортаға теріс әсерін азайтуға мүмкіндік береді. Осылайша атмосфераға күкірт диоксиді мен күл (шаң) шығарындыларының бөлінуі  толығымен жойылады, ал көміртектің қостотығы (СО2) бір жарым есе азаяды.

«АлЭС квазимемлекеттік компания болғанымен, ҚДБ жобаға екі себеп бойынша қатысқалы отыр. Біріншіден, халықаралық қаржы институттарымен бірлесіп қаржыландыру негізінде. Екіншіден, жоба ЖЭО-ның қоршаған ортаға әсерін төмендету, сонымен бірге Алматы агломерациясын энергиямен жабдықтау сенімділігін арттыру арқылы ESG қағидаттарына сәйкес келеді. Бұл жобаның экологиялық әсері біздің қаржыландыру туралы шешім қабылдауымызда жоғары маңызға ие болды», - деп түсіндірді ҚДБ Басқарма төрағасының орынбасары Марат Елібаев.

АлЭС экономика және қаржы жөніндегі Басқарушы директоры Әсел Арғынбаева келесідей атап өтті: «Біз жоғарыда аталған жобаны іске асыру жұмысын жоспарлы түрде кезең-кезеңмен жүргізіп жатырмыз. Бүгінгі келісімге қол қою – құрылысты белгіленген мерзімде бастау тұрғысынан оны ілгерілету жолындағы маңызды қадам. Біз бірлесіп жұмыс істеудің жаңа сатысына көтерілеміз».

Кредиттік келісімге АлЭС Экономика және қаржы жөніндегі басқарушы директоры Әсел Амантайқызы Арғынбаева және ҚДБ Басқарма төрағасының орынбасары Марат Талғатұлы Елібаев қол қойды.

Бүгін Алматы қаласында газбен жанатын жаңа Алматы ЖЭО-2-ні салушы мердігермен шартқа қол қойылды. EPC-келісімшарт жобалау, жабдықты жеткізу, құрылыс-монтаждау және іске қосу-реттеу жұмыстары, пайдалануға беру сияқты жұмыстың толық циклінің орындалуын білдіреді. Жаңа станция жұмыс істеп тұрған ЖЭО алаңына салынады, онда бүгінгі күні негізгі отын ретінде көмір, ал іске қосар кезде  мазут пайдаланылады.

Жаңа газ-турбиналық ЖЭО-ны салушы мердігер энергетика саласындағы «Dongfang Electric International Corporation», «Powerchina Sepco1 Electric Power Construction Co., Ltd», «Powerchina Hebei Electric Power Engineering Co., Ltd» жобаларын іске асыруға мамандандырылған үш ірі қытайлық компаниялар консорциумы болды. Консорциум  дегеніміз – компаниялар одағы, олардың біріншісі – өнеркәсіптік жабдықтардың ірі өндірушісі, екіншісінің  жобаларды ЕРС-шарттары бойынша іске асыру тәжірибесі бар, үшіншісі – жобалау жұмыстарына маманданған компания.

Бұл таңдау «Алматы ЖЭО-2-ні қоршаған ортаға әсерін барынша азайта отырып, жаңғырту» жобасы шеңберінде Еуропа қайта құру және даму банкінің (ЕҚДБ) халықаралық стандарттары мен қағидалары бойынша өткен екі кезеңді ашық халықаралық тендердің қорытындыларымен айқындалды.  Естеріңізге сала кетейік, EPC мердігерін анықтауға арналған тендер өткен жылдың қазан айында жарияланған болатын. 2023 жылдың қаңтарында конкурстың 1-кезеңіне қатысушылардың өтінімдері (біліктілікті іріктеу) ашылды. Барлығы 6 қатысушыдан өтінімдер келіп түсті. Тендердің 2-кезеңі аясында екі өтінім қаралды. Нәтижесінде, ЕҚДБ ережелеріне сәйкес, конкурс өтті деп саналады және банк 2023 жылдың мамыр айының соңында оның жеңімпазы – үш қытайлық компанияның консорциумын растады.

EPC-келісімшартқа қол қою Алматы ЖЭО-2 аумағында, жаңа станцияға бөлінген жерде өтті. Іс-шара «Самұрық-Қазына» қоры, ҚР-дағы ҚХР Елшілігі, ҚР Энергетика министрлігі, Алматы қаласы әкімдігі, «Самұрық-Энерго»АҚ өкілдерінің қатысуымен өтті. Тапсырыс беруші тарапынан келісімшартқа «Алматы электр станциялары» АҚ (АлЭС) Басқарма Төрағасы Еран Қырқынбаев, мердігер тарапынан – Цзян Лисян мырза, «Dongfang Electric International Corporation» компаниясының халықаралық маркетинг бөлімі бас директорының орынбасары қол қойды.

Алматы ЖЭО-2-ні жаңғырту жобасына сәйкес электр қуаты 600 МВт-ға дейінгі және жылу қуаты 957 Гкал/сағ дейінгі газ турбиналы ЖЭО салу көзделіп отыр. Станцияға газ турбиналық блоктардың корпусы мен су жылыту қазандығы кіреді.Жобаның мақсаты - ЖЭО-2-ні табиғи газды жағуға ауыстыру есебінен станцияның Алматы қаласының экологиялық жағдайына теріс әсерін азайту. Жобаны аяқтау және станцияны пайдалануға беру 2026 жылдың желтоқсанына жоспарлануда.

«Самұрық-Энерго» АҚ Басқарма төрағасы Серік Түйтебаевтың айтуынша, Алматының екі станциясы – ЖЭО-2 және ЖЭО-3 жаңғыртылғаннан, қайта жаңартылғаннан және газға ауыстырылғаннан кейін қала атмосферасына зиянды заттардың шығарындылары 92%-ға төмендейді. Төмендеуге Еуропалық одақтың талаптары деңгейінде атмосфераға зиянды заттардың шығарылуын қамтамасыз ететін тиімді газ турбиналы қондырғыларда табиғи газды пайдалану есебінен қол жеткізілетін болады. Сонымен қатар, көмірдің негізгі отынын газға ауыстыру нәтижесінде күл-қож қалдықтарының түзілуі мен көмілуі алынып тасталады. Қолданыстағы күл үйіндісінің орнында өндірістік ағындарды кәдеге жарату үшін булану алаңдары көзделеді.

Сондай-ақ, «Самұрық-Энерго» АҚ мамандарының айтуынша, жоба Қазақстанның оңтүстік аймағындағы электр қуаты нарығының тапшылығын жабуға бағытталған.

2022 жылдың қарашасында станция иесі АлЭС пен ЕҚДБ арасында Жобаны қаржыландыру туралы несиелік келісім жасалды. Жалпы, жобаны қаржылық қолдауды ЕҚДБ-дан басқа Азия Даму Банкі (АДБ) және «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ (ҚДБ) кіретін халықаралық және қазақстандық қаржы құрылымдары жүзеге асыратын болады. АДБ және ҚДБ-мен тиісті құжаттарға қол қою 2023 жылғы маусымға жоспарланып отыр. Қаржыландыру «Самұрық-Қазына» қорының корпоративтік кепілдіктерімен жүзеге асырылады, бұл сарапшылардың бағалауы бойынша тәуекелдерді азайтуға және кредиттеу шарттарын жақсартуға ықпал етеді.

Анықтама үшін:

Алматы ЖЭО-2 – белгіленген электр қуаты 510 МВт, жылу қуаты – 1411 Гкал/сағ болатын электр және жылу энергиясын аралас өндіру бойынша Қазақстандағы ең ірі жылу станциясы. Станция орталықтандырылған жылумен жабдықтау аймағы жылуының шамамен 70%-ын және Алматы электр энергиясының 50%-ын қамтамасыз етеді. ЖЭО-2«Алматы электр станциялары» АҚ-ға тиесілі.

«Алматы электр станциялары» АҚ (АлЭС) – Алматы қаласы мен Алматы облысында жылу және электр энергиясын өндіру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын энергия өндіруші ұйым. АлЭС Алматы өңірі тұтынушыларының шамамен 70% - ын электр және жылу энергиясымен қамтамасыз етеді.   Компания құрамында ЖЭО-1, ЖЭО-2, ЖЭО-3, Батыс жылу кешені, Қапшағай СЭС, Алматы ГЭС каскады, «Энергожөндеу» ӨТБ, ОҚжТО.

«Самұрық-Энерго» АҚ компаниялар тобы корпоративтік менеджмент жүйесінің төмендегідей халықаралық стандарттарының талаптарына сәйкестігіне қатысты алғашқы сертификаттау аудитінен сәтті өтті:

- ISO 9001 «Сапа менеджменті жүйелері»;

- ISO 45001 «Денсаулық сақтау және еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету менеджменті жүйесі»;

- ISO 50001 «Энергетикалық менеджмент жүйесі»;

- ISO 14001 «Экологиялық менеджмент жүйелері»;

- ISO 37001 «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл менеджменті жүйелері».

Бұл энергетика саласы бойынша бес халықаралық стандартқа сәйкес топтық сертификаттау жүргізудің алғашқы шараларының бірі.

Сертификаттау аудитін MS Certification Services сәйкестігін растау жөніндегі тәуелсіз халықаралық орган халықаралық деңгейдегі аудиторларды тарта отырып жүзеге асырды, оның жетекшісі А.К. Гарг мырза болды.

Аудит компаниялар тобының мынадай активтерін қамтыды: «Б.Нұржанов атындағы Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС, «Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» АҚ, «Алматы электр станциялары» АҚ, «Мойнақ ГЭС» АҚ, «Samruk Green Energy» ЖШС, «Алатау Жарық Компаниясы» АҚ, «АлматыЭнергоСбыт» ЖШС, «Шардара ГЭС» АҚ, «Бірінші жел электр станциясы» ЖШС, сондай-ақ «Самұрық-Энерго» АҚ корпоративтік орталығы.

Менеджменттің корпоративтік жүйесі «Самұрық-Энерго» АҚ компаниялар тобындағы кәсіпорындар қызметін тиімді және транспарентті басқару үшін енгізілген болатын. «Самұрық-Энерго» АҚ компаниялар тобының корпоративтік менеджмент жүйесі орнықты даму тұжырымдамасына бағдарланған және сапалы басқару, денсаулықты қорғау және еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету, қоршаған ортаны қорғау, энергия тиімділігі, сыбайлас жемқорлық пен алаяқтыққа қарсы іс-қимыл сияқты өзара жүйелене топтастырылған бағыттарды қамтиды.

Мұның бәрі, сайып келгенде, менеджменттің бірыңғай корпоративтік жүйесінің неғұрлым сапалы деңгейде жұмыс істеуін қамтамасыз етуге, сондай-ақ компаниялар қызметінің тиімділігін жақсартуға мүмкіндік береді.

«Самұрық-Энерго» АҚ - акциялары «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ-ға 100% тиесілі Қазақстандағы ірі электр энергетикалық холдинг. 2007 жылы құрылған. Қызметінің негізгі бағыттары: электр және жылу энергиясын өндіру; электр энергиясын жеткізу, тарату және сату; энергетикалық көмір өндіру. Холдингтің құрамына энергетикалық және көмір кәсіпорындары кіреді, оның ішінде «Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС, «Екібастұз ГРЭС-2 Станциясы» АҚ, «Богатырь Көмір» ЖШС, «Алматы электр станциялары» АҚ, «Мойнақ ГЭС» АҚ, «Шардара СЭС» АҚ және басқалары бар.

Бүгін Алматы ЖЭО-2 алаңында «Самұрық-Қазына» Қоғамдық кеңесінің отырысы өтті. Аталған іс-шара ашық түрде, көптеген БАҚ өкілдерінің қатысуымен болды. Қоғам қайраткерлерінің, саясаткерлер мен сарапшылардың қозғаған басты тақырыбы «Самұрық-Энерго» АҚ-ның жұмысы. Алматы қаласы мен Алматы облысын электр қуатымен қамтамасыз етуші холдинг басшысы Серік Түйтебаев отырыста Қазақстанда электр станцияларының жұмыс істеу қабілеті сарқылды деп мәлімдеді.  Оның айтуынша елімізде,  2029 жылға қарай 3 ГВт-дан астам электр қуатының тапшылығы орын алуы мүмкін. Өйткені елде электр қуатына деген сұраныс күннен күнге артуда. Соңғы бес жылда бұл көрсеткіш 9,4%-ға өскен.

«Самұрық-Энерго» АҚ басшысы елдің электр қуатына деген қажеттілігін қанағаттандыру үшін ауқымды энергетикалық жобалардың, электр қуатына белгіленген тарифтердің төмен болуына байланысты орын алған, қаржыландырудың жетіспеушілігінен іске асырылу қарқыны төмен екендігін алға тартты. Сол себептен бүгінде жұмыс істеп тұрған ЖЭО-лардың жүктемелері артып, нәтижесінде нысандардың жабдықтары жылдан жылға тозып келеді. Соңғы жылдары болған Екібастұз, Рудный, Риддер, Теміртаудағы апаттар станциялардың жұмыс істеу қабілетінің таусылғанына дәлел.

Оның айтуынша, тарифтерді тежеу саясаты жылу энергиясын өндірушілерді шығынға батырады. Мысалы, Алматыдағы «АлЭС» компаниясының шығыны соңғы 5 жылда шамамен 6 млрд теңгені құрады. Көбінесе электр станцияларының электр энергиясын өндіру үшін жағатын көмірге төлейтін қаражаты жоқ. ҚР энергия өндіруші ұйымдарының «Богатырь Көмір» ЖШС алдындағы жалпы берешегі шамамен 6,4 млрд теңгені құрайды. Бұған қоса, сыртқы саяси жағдайға байланысты жабдықтардың бағасы одан әрі өсті. Мысалы, бу қазандықтары мен құбыржолдарға арналған құбыр екі жылдың ішінде 3,5 есе қымбаттады. Энергетикалық объектілерді жеткіліксіз мөлшерде қаржыландыру, сайып келгенде, саланың құлдырауына және экономиканың электр энергиясына деген қажеттілігін қамтамасыз ете алмауына әкеп соғады.

«Самұрық-Энерго» электр қуатына деген қажеттілік мәселелерін Алматы ЖЭО-ны жаңғырту және реконструкциялау, Екібастұз энергия торабында жаңа энергия блоктарын іске қосу және жиынтық қуаты 4,1 ГВт жаңа көмір электр станциясын салу сынды ауқымды энергетикалық жобаларды іске асыру арқылы шешпек.

Ағымдағы жылдың екінші тоқсанында Алматы ЖЭО-2 алаңында жабдықтарды жеткізу, жаңа газ станциясын жобалау және салу бойынша мердігер айқындалатын болады.

Электр энергетикалық холдинг басшысының айтуынша, ашық халықаралық тендердің бірінші кезеңі барысында 6 өтінім келіп түсті. Оның ішінде екінші, қорытынды кезеңге 2 өтінім (компания) өтті. ЕРС-мердігерді таңдау бойынша халықаралық, екі кезеңдік конкурс Еуропа Қайта құру және Даму банкінің ережелеріне сәйкес өткізіледі. EPC-мердігерді таңдаудың техникалық сипаттамасы мен EPC-келісімшарт жобасы FIDIC (Халықаралық инженер-консультанттар федерациясы) «сары кітабы» бойынша әзірленді.

Тендердің жеңімпазы биылғы жылдың екінші тоқсанында анықталады. Құрылыс-монтаждау жұмыстарының басталуы 2023 жылдың тамызына болжанып отыр.                                                                                                     

Сонымен қатар «Самұрық-Энерго» АҚ басшысы Серік Түйтебаев электр энергетикалық холдингтің «жасыл» активтері жеке компания болып бөлініп, «Qazaq Green Power» атты жаңа энергетикалық компания  құрылды деп мәлімдеді. Жаңа компания АХҚО юрисдикциясында 2022 жылғы 4 қарашада тіркелген. 2024 жылы оны IPO-ға шығару жоспарлануда. Серік Түйтебаевтың пікірінше, «жасыл» компанияны құру ЖЭК-ті дамытуға инвестиция тартады, жаңа жоғары білікті жұмыс орындарын құрады, бірыңғай холдингте «жасыл» активтерді шоғырландыру нәтижесінде дәстүрлі генерациямен қарама-қарсы субсидиялау тәуекелдерін азайтады.

«Самұрық-Энерго» АҚ Алматы энергетикалық кешенінің электр энергетикалық кәсіпорындары 2022-2023 жылдардағы күзгі-қысқы жылыту кезеңін аяқтауда. 

Маусым бойы станциялар Алматы қаласы мен Алматы өңірінің тұрғындарына жылу және электр энергиясын үздіксіз жеткізуді қамтамасыз етті. Алайда, республиканың бірқатар қалаларындағы ЖЭО-лар мен жылу желілерінде қыс бойы орын алған апаттар «Самұрық-Энерго» энергетиктерінің де барынша алаңдаушылығын туғызуда.

«АлЭС» АҚ өкілдері атап өткендей, күз бен қыстың оңайға соқпағанына қарамастан, компания кәсіпорындары жылу энергиясын тұтынушылардың өтінімдеріне сәйкес толық көлемде босатты. 20-ға жуық қазандық агрегаты мен 13 бу турбинасы үздіксіз жұмыс істеп тұрды. Осы кезеңде 2,9 млрд квт*сағ электр энергиясы және шамамен 4,7 млн Гкал жылу энергиясы өндірілді.

«АЖК» АҚ энергия беруші компаниясы осы кезеңде ұзындығы 2 мың км-ден асатын әуе және кабель желілерінде жұмыстар жүргізіп, 900 бірліктен астам күштік трансформаторлар мен қосалқы станциялардың жабдықтарына жөндеу жүргізді, энергия шаруашылығындағы 70-тен астам нысанды жөндеді. Компания қызметкерлері электр станцияларының дұрыс жұмыс істеуіне жәрдемдесіп, электр беру желілерінің өткізу қабілеттілігін қамтамасыз етті.

Сонымен қатар, «Самұрық-Энерго» АҚ Алматы энергетикалық кешенінің мамандары жаңа қуаттарды енгізу қарқынының төмендігі және қолданыстағы өндіруші көздердің қауіпсіздік қоры деңгейінің төмендеуі салдарынан жинақталған проблемаларға байланысты дабыл қағуда. Бүгінгі таңда «АлЭС» АҚ станцияларында негізгі жабдықтың тозу деңгейі 78,7%-ды құрайды.

Сала сарапшыларының айтуынша, Қазақстандағы энергия өндіруші ұйымдарда күрделі жөндеу жүргізуге, күл үйінділерін салуға және негізгі активтерді реконструкциялауға, жаңғыртуға, кеңейтуге, жаңартуға қаражат жетіспейтіні байқалады. Генерациялаушы жабдықтарды өндірушілермен тарихи қалыптасқан технологиялық байланыстар үзіліп, дүние жүзі бойынша орнаған геосаяси жағдайға байланысты мәселелер ушығып барады. Мұның бәрі, сайып келгенде, энергия өндіруші ұйымдар үшін шығындардың өсуіне әкеледі. Мысалы, бу қазандықтары мен құбырларға арналған құбырдың құны екі жылдың ішінде 236% - ға өскен.

Бұл орайда, «Самұрық-Энерго» АҚ компаниялар тобының энергетиктері қиындықтарға қарамастан, өнім берушілердің алдындағы жылу және электр энергиясымен қамтамасыз ету бойынша өз міндеттемелерін толық көлемде жалғастыруда әрі үздіксіз орындауда. Өткен қыста республиканың бірқатар қалаларында жылу көздерінде орын алған белгілі дағдарыстық жағдайлар кезінде электр энергетикалық холдинг компанияларының мамандары Екібастұз қаласындағы, сондай-ақ Қарағанды ЖЭО-1, ЖЭО-3, Қарағанды МАЭС-1, Теміртау қаласындағы ЖЭО-2, Балқаш ЖЭО-дағы апаттарды жоюға және энергия көздері мен жылу орталықтарын техникалық тексеруге көмек көрсетті.  «Самұрық-Энерго» АҚ бүгінде Семей қаласында ЖЭО-3-ті салу жобасының техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеуге кірісті.

Әлеуетті өнім берушілер үшін ақпарат

«Самұрық-Энерго» АҚ 2023 жылдың 20 наурызында Қордың алдын ала біліктілік бойынша іріктеу Комиссиясымен, білікті өнім берушілер арасында «электр және жылу энергиясын табиғи газдың негізінде өндіретін электр станциясының толық құрылысын жүзеге асыру» жөнінде сатып алу санаты бекітілді. Жобаға тапсырыс беруші -  «Алматы электр станциялары» АҚ. 

 Алдын ала біліктілік іріктеуінен өту үшін «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ-ның электрондық сатып алу порталына zakup.sk.kz тіркеліп, аталған санат бойынша өтінім беру қажет. Әлеуетті өнім берушілердің алдын ала біліктілік іріктеуін «Самұрық-Қазына Котракт» ЖШС жүргізеді.   

Толығырақ сілтемеден біле аласыз: https://www.samruk-energy.kz/ru/ob-yavleniya-o-provodimykh-zakupkakh/1265-ao-samruk-energo-informiruet-chto-20-marta-2023-goda-komissiej-fonda-po-voprosam-predvaritelnogo-kvalifikatsionnogo-otbora-utverzhdena-kategoriya-realizatsiya-krupnogo-investitsionnogo-proekta-po-stroitelstvu-pod-klyuch-elektricheskoj-stantsii-na-prirodnom-gaze-po-vyrabotke-elektricheskoj-i-teplovoj-energii

Биыл «Самұрық-Қазына» АҚ мен «Қазақстан халқына» қоры бірлесе, аутизм спектрі бұзылған балаларға арналған 8 орталық ашып, 1000 баланың еміне жағдай жасалмақ. Олардың алғашқылары Дүниежүзілік аутизм туралы ақпараттандыру күніне орай Шымкент және Павлодар қалаларында сәуірдің 2-3 күндері ашылды.

«Қазіргі таңда аутизм спектрі бұзылған балалар тәрбиелеудегі ата-аналарға мамандардың көмегі қолжетімсіз немесе қалтасы көтермейді. «Қамқорлық» орталықтарының ашылуы аутизмнің ауыр түрлерімен ауыратын балаларға олар тұратын жерде ұзақ мерзімді көмек көрсетуге мүмкіндік береді. Біз «Самұрық-Қазына» және «Қазақстан халқына» қорларына осындай маңызды әлеуметтік жобаны жүзеге асыруға қолдау көрсеткендеріне алғысымызды айтамыз», - деді «Қамқорлық қоры» директоры  Арайлым Еркінова. Орталықтың ашылу салтанатында жергілікті әкімдіктің, «Қазақстан халқына» қорының, «Samruk-Kazyna Trust» қорының өкілдерімен қатар «Самұрық-Энерго» өкілдері – ГРЭС-1, ГРЭС-2 басшылары да қатысты.

Орталықтарды жабдықтауда аутист балалармен жұмыс істеу ерекшелігі ескеріліп, ең замануи құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілген. EN және ISO халықаралық талаптары мен стандарттарына сәйкес келетін берік, қауіпсіз және жылжымалы жиһаз қолданылады.

Әлемдік тәжірибеде аутист балаларды оңалту жұмыстарында робототехника кеңінен  қолданылады. Барлық бала мұғалім нұсқауын орындай бермейді. Өйткені мұндай іс-қимыл олардың кейбірі үшін жайсыз тікелей көз байланысын қажет етеді. Ал роботтар бұл ыңғайсыздықты жояды. «Қамқорлық» орталығында Nao және Furhat атты роботтар мамандарға балаларды тұрмыстық дағдыларға үйретуге, диалог құруға, зейінді дамытуға арналған жаттығулар өткізуге, сондай-ақ кеңістіктегі қозғалысқа көмектесетін болады.

Құрамына «Самұрық-Энерго» АҚ кіретін «Самұрық-Қазына» компаниялар тобының игі жобаларын жүзеге асырушы «Samruk-Kazyna Trust» әлеуметтік жобаларды дамыту қоры жыл соңына дейін аутизм орталықтарын Ақтөбе, Шығыс Қазақстан, Жамбыл, Қостанай, Жетісу облыстарында және Алматы қаласында ашуды жоспарлап отыр. Бұл ұйымдарда жыл сайын 1,5 жастан 18 жасқа дейінгі балалар мамандардың көмегін тегін ала алады.

Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің дерегіне сәйкес, Шымкентте аутизм спектрі бұзылған 220-дан астам, Павлодар облысында 300-ден астам бала тіркелген.

«Самұрық-Энерго» АҚ Семей қаласында 3-ЖЭО салу жобасының техникалық-экономикалық негіздемесін (ТЭН) әзірлеуге кірісті.

Қазақстандық электр энергетикалық холдингі жаңа ЖЭО-ны жобалау бойынша жұмыстарды Абай облысының проблемалық мәселелері бойынша ҚР Үкіметінің тапсырмаларын орындау шеңберінде «Самұрық-Қазына» қорының тапсырмасы бойынша жүргізеді.

Абай облысы әкімдігінің алдын ала деректеріне сәйкес Семей қаласындағы ЖЭО техникалық сипаттамалары мынадай параметрлерге сәйкес болуы тиіс: электр қуаты – 320 МВт; жылу қуаты – 1200 Гкал/сағ. Алайда, жаңа станцияның қорытынды сипаттамалары ТЭН әзірлеу кезінде айқындалатын болады.

ЖЭО-ны салу қажеттілігі Семей қаласының Облыстық орталық мәртебесін алуына және қала инфрақұрылымын дамыту мәселесіне ерекше назар аударылған Семей қаласының әлеуметтік-экономикалық дамуының кешенді жоспарын өзектендіру бойынша әкімдік жүргізіп жатқан жұмыстарға байланысты. Әкімдіктің ақпараты бойынша, Семей қаласының оң жағалауындағы қолданыстағы жылумен жабдықтау жүйесінің әлеуеті іс жүзінде таусылды. Облыс орталығының жаңа мәртебесіне сай Семей қаласының даму мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін жаңа жылу көзін салу қажет.

«Самұрық-Энерго» АҚ мамандарының айтуынша, ЖЭО-3-ны салу тиімді пайдалану, өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарына, ҚР табиғатты қорғау заңнамасының талаптарына жауап беретін ең үздік қолжетімді технологиялар базасында жүзеге асырылатын болады.

Қуаттарды өнеркәсіптік пайдалануға енгізудің жоспарланған мерзімі ТЭН әзірленгеннен кейін айқындалады.