Бүгін Алматы қаласында газбен жанатын жаңа Алматы ЖЭО-2-ні салушы мердігермен шартқа қол қойылды. EPC-келісімшарт жобалау, жабдықты жеткізу, құрылыс-монтаждау және іске қосу-реттеу жұмыстары, пайдалануға беру сияқты жұмыстың толық циклінің орындалуын білдіреді. Жаңа станция жұмыс істеп тұрған ЖЭО алаңына салынады, онда бүгінгі күні негізгі отын ретінде көмір, ал іске қосар кезде  мазут пайдаланылады.

Жаңа газ-турбиналық ЖЭО-ны салушы мердігер энергетика саласындағы «Dongfang Electric International Corporation», «Powerchina Sepco1 Electric Power Construction Co., Ltd», «Powerchina Hebei Electric Power Engineering Co., Ltd» жобаларын іске асыруға мамандандырылған үш ірі қытайлық компаниялар консорциумы болды. Консорциум  дегеніміз – компаниялар одағы, олардың біріншісі – өнеркәсіптік жабдықтардың ірі өндірушісі, екіншісінің  жобаларды ЕРС-шарттары бойынша іске асыру тәжірибесі бар, үшіншісі – жобалау жұмыстарына маманданған компания.

Бұл таңдау «Алматы ЖЭО-2-ні қоршаған ортаға әсерін барынша азайта отырып, жаңғырту» жобасы шеңберінде Еуропа қайта құру және даму банкінің (ЕҚДБ) халықаралық стандарттары мен қағидалары бойынша өткен екі кезеңді ашық халықаралық тендердің қорытындыларымен айқындалды.  Естеріңізге сала кетейік, EPC мердігерін анықтауға арналған тендер өткен жылдың қазан айында жарияланған болатын. 2023 жылдың қаңтарында конкурстың 1-кезеңіне қатысушылардың өтінімдері (біліктілікті іріктеу) ашылды. Барлығы 6 қатысушыдан өтінімдер келіп түсті. Тендердің 2-кезеңі аясында екі өтінім қаралды. Нәтижесінде, ЕҚДБ ережелеріне сәйкес, конкурс өтті деп саналады және банк 2023 жылдың мамыр айының соңында оның жеңімпазы – үш қытайлық компанияның консорциумын растады.

EPC-келісімшартқа қол қою Алматы ЖЭО-2 аумағында, жаңа станцияға бөлінген жерде өтті. Іс-шара «Самұрық-Қазына» қоры, ҚР-дағы ҚХР Елшілігі, ҚР Энергетика министрлігі, Алматы қаласы әкімдігі, «Самұрық-Энерго»АҚ өкілдерінің қатысуымен өтті. Тапсырыс беруші тарапынан келісімшартқа «Алматы электр станциялары» АҚ (АлЭС) Басқарма Төрағасы Еран Қырқынбаев, мердігер тарапынан – Цзян Лисян мырза, «Dongfang Electric International Corporation» компаниясының халықаралық маркетинг бөлімі бас директорының орынбасары қол қойды.

Алматы ЖЭО-2-ні жаңғырту жобасына сәйкес электр қуаты 600 МВт-ға дейінгі және жылу қуаты 957 Гкал/сағ дейінгі газ турбиналы ЖЭО салу көзделіп отыр. Станцияға газ турбиналық блоктардың корпусы мен су жылыту қазандығы кіреді.Жобаның мақсаты - ЖЭО-2-ні табиғи газды жағуға ауыстыру есебінен станцияның Алматы қаласының экологиялық жағдайына теріс әсерін азайту. Жобаны аяқтау және станцияны пайдалануға беру 2026 жылдың желтоқсанына жоспарлануда.

«Самұрық-Энерго» АҚ Басқарма төрағасы Серік Түйтебаевтың айтуынша, Алматының екі станциясы – ЖЭО-2 және ЖЭО-3 жаңғыртылғаннан, қайта жаңартылғаннан және газға ауыстырылғаннан кейін қала атмосферасына зиянды заттардың шығарындылары 92%-ға төмендейді. Төмендеуге Еуропалық одақтың талаптары деңгейінде атмосфераға зиянды заттардың шығарылуын қамтамасыз ететін тиімді газ турбиналы қондырғыларда табиғи газды пайдалану есебінен қол жеткізілетін болады. Сонымен қатар, көмірдің негізгі отынын газға ауыстыру нәтижесінде күл-қож қалдықтарының түзілуі мен көмілуі алынып тасталады. Қолданыстағы күл үйіндісінің орнында өндірістік ағындарды кәдеге жарату үшін булану алаңдары көзделеді.

Сондай-ақ, «Самұрық-Энерго» АҚ мамандарының айтуынша, жоба Қазақстанның оңтүстік аймағындағы электр қуаты нарығының тапшылығын жабуға бағытталған.

2022 жылдың қарашасында станция иесі АлЭС пен ЕҚДБ арасында Жобаны қаржыландыру туралы несиелік келісім жасалды. Жалпы, жобаны қаржылық қолдауды ЕҚДБ-дан басқа Азия Даму Банкі (АДБ) және «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ (ҚДБ) кіретін халықаралық және қазақстандық қаржы құрылымдары жүзеге асыратын болады. АДБ және ҚДБ-мен тиісті құжаттарға қол қою 2023 жылғы маусымға жоспарланып отыр. Қаржыландыру «Самұрық-Қазына» қорының корпоративтік кепілдіктерімен жүзеге асырылады, бұл сарапшылардың бағалауы бойынша тәуекелдерді азайтуға және кредиттеу шарттарын жақсартуға ықпал етеді.

Анықтама үшін:

Алматы ЖЭО-2 – белгіленген электр қуаты 510 МВт, жылу қуаты – 1411 Гкал/сағ болатын электр және жылу энергиясын аралас өндіру бойынша Қазақстандағы ең ірі жылу станциясы. Станция орталықтандырылған жылумен жабдықтау аймағы жылуының шамамен 70%-ын және Алматы электр энергиясының 50%-ын қамтамасыз етеді. ЖЭО-2«Алматы электр станциялары» АҚ-ға тиесілі.

«Алматы электр станциялары» АҚ (АлЭС) – Алматы қаласы мен Алматы облысында жылу және электр энергиясын өндіру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын энергия өндіруші ұйым. АлЭС Алматы өңірі тұтынушыларының шамамен 70% - ын электр және жылу энергиясымен қамтамасыз етеді.   Компания құрамында ЖЭО-1, ЖЭО-2, ЖЭО-3, Батыс жылу кешені, Қапшағай СЭС, Алматы ГЭС каскады, «Энергожөндеу» ӨТБ, ОҚжТО.

«Самұрық-Энерго» АҚ компаниялар тобы корпоративтік менеджмент жүйесінің төмендегідей халықаралық стандарттарының талаптарына сәйкестігіне қатысты алғашқы сертификаттау аудитінен сәтті өтті:

- ISO 9001 «Сапа менеджменті жүйелері»;

- ISO 45001 «Денсаулық сақтау және еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету менеджменті жүйесі»;

- ISO 50001 «Энергетикалық менеджмент жүйесі»;

- ISO 14001 «Экологиялық менеджмент жүйелері»;

- ISO 37001 «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл менеджменті жүйелері».

Бұл энергетика саласы бойынша бес халықаралық стандартқа сәйкес топтық сертификаттау жүргізудің алғашқы шараларының бірі.

Сертификаттау аудитін MS Certification Services сәйкестігін растау жөніндегі тәуелсіз халықаралық орган халықаралық деңгейдегі аудиторларды тарта отырып жүзеге асырды, оның жетекшісі А.К. Гарг мырза болды.

Аудит компаниялар тобының мынадай активтерін қамтыды: «Б.Нұржанов атындағы Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС, «Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» АҚ, «Алматы электр станциялары» АҚ, «Мойнақ ГЭС» АҚ, «Samruk Green Energy» ЖШС, «Алатау Жарық Компаниясы» АҚ, «АлматыЭнергоСбыт» ЖШС, «Шардара ГЭС» АҚ, «Бірінші жел электр станциясы» ЖШС, сондай-ақ «Самұрық-Энерго» АҚ корпоративтік орталығы.

Менеджменттің корпоративтік жүйесі «Самұрық-Энерго» АҚ компаниялар тобындағы кәсіпорындар қызметін тиімді және транспарентті басқару үшін енгізілген болатын. «Самұрық-Энерго» АҚ компаниялар тобының корпоративтік менеджмент жүйесі орнықты даму тұжырымдамасына бағдарланған және сапалы басқару, денсаулықты қорғау және еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету, қоршаған ортаны қорғау, энергия тиімділігі, сыбайлас жемқорлық пен алаяқтыққа қарсы іс-қимыл сияқты өзара жүйелене топтастырылған бағыттарды қамтиды.

Мұның бәрі, сайып келгенде, менеджменттің бірыңғай корпоративтік жүйесінің неғұрлым сапалы деңгейде жұмыс істеуін қамтамасыз етуге, сондай-ақ компаниялар қызметінің тиімділігін жақсартуға мүмкіндік береді.

«Самұрық-Энерго» АҚ - акциялары «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ-ға 100% тиесілі Қазақстандағы ірі электр энергетикалық холдинг. 2007 жылы құрылған. Қызметінің негізгі бағыттары: электр және жылу энергиясын өндіру; электр энергиясын жеткізу, тарату және сату; энергетикалық көмір өндіру. Холдингтің құрамына энергетикалық және көмір кәсіпорындары кіреді, оның ішінде «Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС, «Екібастұз ГРЭС-2 Станциясы» АҚ, «Богатырь Көмір» ЖШС, «Алматы электр станциялары» АҚ, «Мойнақ ГЭС» АҚ, «Шардара СЭС» АҚ және басқалары бар.

Бүгін Алматы ЖЭО-2 алаңында «Самұрық-Қазына» Қоғамдық кеңесінің отырысы өтті. Аталған іс-шара ашық түрде, көптеген БАҚ өкілдерінің қатысуымен болды. Қоғам қайраткерлерінің, саясаткерлер мен сарапшылардың қозғаған басты тақырыбы «Самұрық-Энерго» АҚ-ның жұмысы. Алматы қаласы мен Алматы облысын электр қуатымен қамтамасыз етуші холдинг басшысы Серік Түйтебаев отырыста Қазақстанда электр станцияларының жұмыс істеу қабілеті сарқылды деп мәлімдеді.  Оның айтуынша елімізде,  2029 жылға қарай 3 ГВт-дан астам электр қуатының тапшылығы орын алуы мүмкін. Өйткені елде электр қуатына деген сұраныс күннен күнге артуда. Соңғы бес жылда бұл көрсеткіш 9,4%-ға өскен.

«Самұрық-Энерго» АҚ басшысы елдің электр қуатына деген қажеттілігін қанағаттандыру үшін ауқымды энергетикалық жобалардың, электр қуатына белгіленген тарифтердің төмен болуына байланысты орын алған, қаржыландырудың жетіспеушілігінен іске асырылу қарқыны төмен екендігін алға тартты. Сол себептен бүгінде жұмыс істеп тұрған ЖЭО-лардың жүктемелері артып, нәтижесінде нысандардың жабдықтары жылдан жылға тозып келеді. Соңғы жылдары болған Екібастұз, Рудный, Риддер, Теміртаудағы апаттар станциялардың жұмыс істеу қабілетінің таусылғанына дәлел.

Оның айтуынша, тарифтерді тежеу саясаты жылу энергиясын өндірушілерді шығынға батырады. Мысалы, Алматыдағы «АлЭС» компаниясының шығыны соңғы 5 жылда шамамен 6 млрд теңгені құрады. Көбінесе электр станцияларының электр энергиясын өндіру үшін жағатын көмірге төлейтін қаражаты жоқ. ҚР энергия өндіруші ұйымдарының «Богатырь Көмір» ЖШС алдындағы жалпы берешегі шамамен 6,4 млрд теңгені құрайды. Бұған қоса, сыртқы саяси жағдайға байланысты жабдықтардың бағасы одан әрі өсті. Мысалы, бу қазандықтары мен құбыржолдарға арналған құбыр екі жылдың ішінде 3,5 есе қымбаттады. Энергетикалық объектілерді жеткіліксіз мөлшерде қаржыландыру, сайып келгенде, саланың құлдырауына және экономиканың электр энергиясына деген қажеттілігін қамтамасыз ете алмауына әкеп соғады.

«Самұрық-Энерго» электр қуатына деген қажеттілік мәселелерін Алматы ЖЭО-ны жаңғырту және реконструкциялау, Екібастұз энергия торабында жаңа энергия блоктарын іске қосу және жиынтық қуаты 4,1 ГВт жаңа көмір электр станциясын салу сынды ауқымды энергетикалық жобаларды іске асыру арқылы шешпек.

Ағымдағы жылдың екінші тоқсанында Алматы ЖЭО-2 алаңында жабдықтарды жеткізу, жаңа газ станциясын жобалау және салу бойынша мердігер айқындалатын болады.

Электр энергетикалық холдинг басшысының айтуынша, ашық халықаралық тендердің бірінші кезеңі барысында 6 өтінім келіп түсті. Оның ішінде екінші, қорытынды кезеңге 2 өтінім (компания) өтті. ЕРС-мердігерді таңдау бойынша халықаралық, екі кезеңдік конкурс Еуропа Қайта құру және Даму банкінің ережелеріне сәйкес өткізіледі. EPC-мердігерді таңдаудың техникалық сипаттамасы мен EPC-келісімшарт жобасы FIDIC (Халықаралық инженер-консультанттар федерациясы) «сары кітабы» бойынша әзірленді.

Тендердің жеңімпазы биылғы жылдың екінші тоқсанында анықталады. Құрылыс-монтаждау жұмыстарының басталуы 2023 жылдың тамызына болжанып отыр.                                                                                                     

Сонымен қатар «Самұрық-Энерго» АҚ басшысы Серік Түйтебаев электр энергетикалық холдингтің «жасыл» активтері жеке компания болып бөлініп, «Qazaq Green Power» атты жаңа энергетикалық компания  құрылды деп мәлімдеді. Жаңа компания АХҚО юрисдикциясында 2022 жылғы 4 қарашада тіркелген. 2024 жылы оны IPO-ға шығару жоспарлануда. Серік Түйтебаевтың пікірінше, «жасыл» компанияны құру ЖЭК-ті дамытуға инвестиция тартады, жаңа жоғары білікті жұмыс орындарын құрады, бірыңғай холдингте «жасыл» активтерді шоғырландыру нәтижесінде дәстүрлі генерациямен қарама-қарсы субсидиялау тәуекелдерін азайтады.

«Самұрық-Энерго» АҚ Алматы энергетикалық кешенінің электр энергетикалық кәсіпорындары 2022-2023 жылдардағы күзгі-қысқы жылыту кезеңін аяқтауда. 

Маусым бойы станциялар Алматы қаласы мен Алматы өңірінің тұрғындарына жылу және электр энергиясын үздіксіз жеткізуді қамтамасыз етті. Алайда, республиканың бірқатар қалаларындағы ЖЭО-лар мен жылу желілерінде қыс бойы орын алған апаттар «Самұрық-Энерго» энергетиктерінің де барынша алаңдаушылығын туғызуда.

«АлЭС» АҚ өкілдері атап өткендей, күз бен қыстың оңайға соқпағанына қарамастан, компания кәсіпорындары жылу энергиясын тұтынушылардың өтінімдеріне сәйкес толық көлемде босатты. 20-ға жуық қазандық агрегаты мен 13 бу турбинасы үздіксіз жұмыс істеп тұрды. Осы кезеңде 2,9 млрд квт*сағ электр энергиясы және шамамен 4,7 млн Гкал жылу энергиясы өндірілді.

«АЖК» АҚ энергия беруші компаниясы осы кезеңде ұзындығы 2 мың км-ден асатын әуе және кабель желілерінде жұмыстар жүргізіп, 900 бірліктен астам күштік трансформаторлар мен қосалқы станциялардың жабдықтарына жөндеу жүргізді, энергия шаруашылығындағы 70-тен астам нысанды жөндеді. Компания қызметкерлері электр станцияларының дұрыс жұмыс істеуіне жәрдемдесіп, электр беру желілерінің өткізу қабілеттілігін қамтамасыз етті.

Сонымен қатар, «Самұрық-Энерго» АҚ Алматы энергетикалық кешенінің мамандары жаңа қуаттарды енгізу қарқынының төмендігі және қолданыстағы өндіруші көздердің қауіпсіздік қоры деңгейінің төмендеуі салдарынан жинақталған проблемаларға байланысты дабыл қағуда. Бүгінгі таңда «АлЭС» АҚ станцияларында негізгі жабдықтың тозу деңгейі 78,7%-ды құрайды.

Сала сарапшыларының айтуынша, Қазақстандағы энергия өндіруші ұйымдарда күрделі жөндеу жүргізуге, күл үйінділерін салуға және негізгі активтерді реконструкциялауға, жаңғыртуға, кеңейтуге, жаңартуға қаражат жетіспейтіні байқалады. Генерациялаушы жабдықтарды өндірушілермен тарихи қалыптасқан технологиялық байланыстар үзіліп, дүние жүзі бойынша орнаған геосаяси жағдайға байланысты мәселелер ушығып барады. Мұның бәрі, сайып келгенде, энергия өндіруші ұйымдар үшін шығындардың өсуіне әкеледі. Мысалы, бу қазандықтары мен құбырларға арналған құбырдың құны екі жылдың ішінде 236% - ға өскен.

Бұл орайда, «Самұрық-Энерго» АҚ компаниялар тобының энергетиктері қиындықтарға қарамастан, өнім берушілердің алдындағы жылу және электр энергиясымен қамтамасыз ету бойынша өз міндеттемелерін толық көлемде жалғастыруда әрі үздіксіз орындауда. Өткен қыста республиканың бірқатар қалаларында жылу көздерінде орын алған белгілі дағдарыстық жағдайлар кезінде электр энергетикалық холдинг компанияларының мамандары Екібастұз қаласындағы, сондай-ақ Қарағанды ЖЭО-1, ЖЭО-3, Қарағанды МАЭС-1, Теміртау қаласындағы ЖЭО-2, Балқаш ЖЭО-дағы апаттарды жоюға және энергия көздері мен жылу орталықтарын техникалық тексеруге көмек көрсетті.  «Самұрық-Энерго» АҚ бүгінде Семей қаласында ЖЭО-3-ті салу жобасының техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеуге кірісті.

Әлеуетті өнім берушілер үшін ақпарат

«Самұрық-Энерго» АҚ 2023 жылдың 20 наурызында Қордың алдын ала біліктілік бойынша іріктеу Комиссиясымен, білікті өнім берушілер арасында «электр және жылу энергиясын табиғи газдың негізінде өндіретін электр станциясының толық құрылысын жүзеге асыру» жөнінде сатып алу санаты бекітілді. Жобаға тапсырыс беруші -  «Алматы электр станциялары» АҚ. 

 Алдын ала біліктілік іріктеуінен өту үшін «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ-ның электрондық сатып алу порталына zakup.sk.kz тіркеліп, аталған санат бойынша өтінім беру қажет. Әлеуетті өнім берушілердің алдын ала біліктілік іріктеуін «Самұрық-Қазына Котракт» ЖШС жүргізеді.   

Толығырақ сілтемеден біле аласыз: https://www.samruk-energy.kz/ru/ob-yavleniya-o-provodimykh-zakupkakh/1265-ao-samruk-energo-informiruet-chto-20-marta-2023-goda-komissiej-fonda-po-voprosam-predvaritelnogo-kvalifikatsionnogo-otbora-utverzhdena-kategoriya-realizatsiya-krupnogo-investitsionnogo-proekta-po-stroitelstvu-pod-klyuch-elektricheskoj-stantsii-na-prirodnom-gaze-po-vyrabotke-elektricheskoj-i-teplovoj-energii

Биыл «Самұрық-Қазына» АҚ мен «Қазақстан халқына» қоры бірлесе, аутизм спектрі бұзылған балаларға арналған 8 орталық ашып, 1000 баланың еміне жағдай жасалмақ. Олардың алғашқылары Дүниежүзілік аутизм туралы ақпараттандыру күніне орай Шымкент және Павлодар қалаларында сәуірдің 2-3 күндері ашылды.

«Қазіргі таңда аутизм спектрі бұзылған балалар тәрбиелеудегі ата-аналарға мамандардың көмегі қолжетімсіз немесе қалтасы көтермейді. «Қамқорлық» орталықтарының ашылуы аутизмнің ауыр түрлерімен ауыратын балаларға олар тұратын жерде ұзақ мерзімді көмек көрсетуге мүмкіндік береді. Біз «Самұрық-Қазына» және «Қазақстан халқына» қорларына осындай маңызды әлеуметтік жобаны жүзеге асыруға қолдау көрсеткендеріне алғысымызды айтамыз», - деді «Қамқорлық қоры» директоры  Арайлым Еркінова. Орталықтың ашылу салтанатында жергілікті әкімдіктің, «Қазақстан халқына» қорының, «Samruk-Kazyna Trust» қорының өкілдерімен қатар «Самұрық-Энерго» өкілдері – ГРЭС-1, ГРЭС-2 басшылары да қатысты.

Орталықтарды жабдықтауда аутист балалармен жұмыс істеу ерекшелігі ескеріліп, ең замануи құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілген. EN және ISO халықаралық талаптары мен стандарттарына сәйкес келетін берік, қауіпсіз және жылжымалы жиһаз қолданылады.

Әлемдік тәжірибеде аутист балаларды оңалту жұмыстарында робототехника кеңінен  қолданылады. Барлық бала мұғалім нұсқауын орындай бермейді. Өйткені мұндай іс-қимыл олардың кейбірі үшін жайсыз тікелей көз байланысын қажет етеді. Ал роботтар бұл ыңғайсыздықты жояды. «Қамқорлық» орталығында Nao және Furhat атты роботтар мамандарға балаларды тұрмыстық дағдыларға үйретуге, диалог құруға, зейінді дамытуға арналған жаттығулар өткізуге, сондай-ақ кеңістіктегі қозғалысқа көмектесетін болады.

Құрамына «Самұрық-Энерго» АҚ кіретін «Самұрық-Қазына» компаниялар тобының игі жобаларын жүзеге асырушы «Samruk-Kazyna Trust» әлеуметтік жобаларды дамыту қоры жыл соңына дейін аутизм орталықтарын Ақтөбе, Шығыс Қазақстан, Жамбыл, Қостанай, Жетісу облыстарында және Алматы қаласында ашуды жоспарлап отыр. Бұл ұйымдарда жыл сайын 1,5 жастан 18 жасқа дейінгі балалар мамандардың көмегін тегін ала алады.

Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің дерегіне сәйкес, Шымкентте аутизм спектрі бұзылған 220-дан астам, Павлодар облысында 300-ден астам бала тіркелген.

«Самұрық-Энерго» АҚ Семей қаласында 3-ЖЭО салу жобасының техникалық-экономикалық негіздемесін (ТЭН) әзірлеуге кірісті.

Қазақстандық электр энергетикалық холдингі жаңа ЖЭО-ны жобалау бойынша жұмыстарды Абай облысының проблемалық мәселелері бойынша ҚР Үкіметінің тапсырмаларын орындау шеңберінде «Самұрық-Қазына» қорының тапсырмасы бойынша жүргізеді.

Абай облысы әкімдігінің алдын ала деректеріне сәйкес Семей қаласындағы ЖЭО техникалық сипаттамалары мынадай параметрлерге сәйкес болуы тиіс: электр қуаты – 320 МВт; жылу қуаты – 1200 Гкал/сағ. Алайда, жаңа станцияның қорытынды сипаттамалары ТЭН әзірлеу кезінде айқындалатын болады.

ЖЭО-ны салу қажеттілігі Семей қаласының Облыстық орталық мәртебесін алуына және қала инфрақұрылымын дамыту мәселесіне ерекше назар аударылған Семей қаласының әлеуметтік-экономикалық дамуының кешенді жоспарын өзектендіру бойынша әкімдік жүргізіп жатқан жұмыстарға байланысты. Әкімдіктің ақпараты бойынша, Семей қаласының оң жағалауындағы қолданыстағы жылумен жабдықтау жүйесінің әлеуеті іс жүзінде таусылды. Облыс орталығының жаңа мәртебесіне сай Семей қаласының даму мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін жаңа жылу көзін салу қажет.

«Самұрық-Энерго» АҚ мамандарының айтуынша, ЖЭО-3-ны салу тиімді пайдалану, өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарына, ҚР табиғатты қорғау заңнамасының талаптарына жауап беретін ең үздік қолжетімді технологиялар базасында жүзеге асырылатын болады.

Қуаттарды өнеркәсіптік пайдалануға енгізудің жоспарланған мерзімі ТЭН әзірленгеннен кейін айқындалады.

2023 жылдың 10-наурызында «Самұрық-Қазынада» Болат Жәмішевтің төрағалығымен Қоғамдық кеңестің кезекті ашық отырысы өтті. Отырыстың тақырыбы – Қор компаниялары тобындағы еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау мәселесі.

Жиынға қазақстандық қоғам белсенділері, саясаткерлер мен сарапшылар қатысып жатыр. Олардың сұрақтарына «Самұрық-Қазына» қорының Қоғаммен байланыс, әлеуметтік-еңбек қатынастары және еңбекті қорғау бойынша басқарушы директоры Ғибрат Ауғанов жауап берді. Отырысқа БАҚ назары бірден ауды. 

Қызметкерлердің денсаулығы – басшылықтың жеке жауапкершілігінде

Ауғановтың айтуынша, былтыр «Самұрық-Қазына» тобында өндіріс қауіпсіздігі бойынша алғашқы мамандандырылған форум өтті. Жиында қор өзіне қарасты 13 ірі компания басшыларына қызметкерлердің қауіпсіздігі мен денсаулығына жеке өздері жауапты екенін ескертті. Жыл бойы мұндай еңбекті қорғауға қатысты іс-шаралар «Қазақтелеком», KEGOC, QazaqGaz және SK Ondeu компанияларында да алғаш рет өткізілді. Онда еншілес ұйымдардың, филиалдардың және құрылымдық бөлімшелердің басшылары қызметкерлердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша міндеттемелер алды. 2022 жылы жүргізілген жұмыстың арқасында Қор тобы бойынша өндірістегі жазатайым оқиғалардан зардап шеккендердің жалпы саны 2021 жылмен салыстырғанда 16 пайызға төмендеді.

Өндіріс қауіпсіздігіне жауапты «Самұрық-Қазына» компанияларының 1-деңгейдегі бас директорлары өндіріс орындарын кемінде 2 айда бір рет тексеруге міндетті. 2022 жылы олар 43 тексеру жүргізген.

2022 жылы атқарылған жұмыстардың арқасында Қор тобы бойынша өндірістегі жазатайым оқиғалардың салдарынан зардап шеккендердің жалпы саны 2021 жылмен салыстырғанда 16 пайызға төмендеді. LTIF мүгедектік жарақаттарының жиілік коэффициенті 0,16 болса, өлім деңгейі 11 пайызға төмендеді.

Үздік халықаралық стандарт бойынша оқыту

«Самұрық-Қазына» тобында өндіріс қауіпсіздігін жақсарту мақсатында оқыту тренингтері, семинарлар тұрақты түрді өткізіліп тұрады. Оның мақсаты – қызметкерлер мен жетекшілер қауіпсіздік мәселесіне жауапкершілікпен қарап, мәселеге бей-жай қарамайтынын көрсетіп, үлгі болу. Оқыту Қазақстан Республикасының еңбекті қорғау, өндіріс және өрт қауіпсіздігі туралы заңнамасымен шектеліп қалмай, сонымен қатар заманауи халықаралық тәжірибеге сәйкес жүргізіліп жатыр.

98 қызметкер Ұлыбританиядағы Еңбекті қорғау жөніндегі ұлттық емтихан кеңесінің (NEBOSH) курсынан өтіп келді. Британиялық Қауіпсіздік және еңбекті қорғау институтының (IOSH) курсын 286 қызметкер оқып келді. Тағы 2430 қызметкер ұқыпты жүргізу курсын аяқтады.

Сонымен қатар «Самұрық-Қазына» «Еңбек қауіпсіздігі мәдениеті» корпоративтік оқыту курсын әзірледі, оған британиялық IOSH оң бағасын берді. Қор өндірісте жұмыс істейтін барлық қызметкерді аталған курс бойынша оқытуды жоспарлап отыр.

Оған қоса еңбекті қорғау саласындағы тәжірибе алмасу қор тобындағы компаниялармен шектелмей, Қазақстанның басқа да жетекші компанияларымен тұрақты түрде жүргізіліп тұрады. Жақында «Самұрық-Қазына» қорының өндіріс қауіпсіздігі қызметінің мамандары «Теңізшевройл», North Caspian Operating Company, Karachaganak Petroleum Operating компанияларындағы әріптестеріне барып қайтты. Тәжірибе алмасу аясында «Қазпошта» қызметкерлері «Сауда-көлік компаниясында» болды. АлЭС қызметкерлері «СКЗ-U» ЖШС энергетика кешенінде электр қауіпсіздігімен танысты.

Сондай-ақ Қор компаниялары тобында жарақаттануды азайтуға және өнеркәсіптегі апаттарды болдырмауға бағытталған цифрлық шешімдер мен автоматтандырылған жүйелер белсенді енгізіліп жатыр. Болуы мүмкін төтенше жағдайды жою үшін портфель компаниялар оқу дабылдары мен апатқа қарсы жаттығулар өткізіп жүр.

Сарапшылар пікірі

Еңбек қауіпсіздігі тақырыбы мамандар мен қоғам белсенділерінің қызығушылығын тудырды. ҚР ЕХӘҚМ Еңбек және әлеуметтік қорғау Комитетінің басшысы Төлеген Оспанқұлов көптеген өндірушінің жұмысы денсаулыққа қауіп төндіретінін атап өтті. Ғибрат Ауғанов «Самұрық-Қазына» Қор тобының әрбір компаниясында  жазатайым жағдайдан сақтандырудың тиімді жүйесі болуын бақылайтынын жеткізді.

Bureau Veritas компаниясының қызметкері Асқар Аманбай «Самұрық-Қазына»  тобының еңбекті қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастықтығы қандай деңгейде екенін сұрады. Ғибрат Ауғанов холдинг компанияларының әрқайсы шетелдік серіктестермен ұдайы тәжірибе алмасып отыратынын білдірді. Мысалы, ҚТЖ Халықаралық теміржолдар одағымен, мұнай-газ компаниялары және бизнестегі шетелдік серіктестермен байланыста екенін атап өтті.

ҚР ЕХӘҚМ Еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институтының қызметкері Әлімжан Бекмағамбетов «Самұрық-Қазынаға» еңбекті қорғау саласындағы халықаралық тәжірибені ғана емес, қазақстандық мамандардың еңбектерін де пайдалануды ұсынды. Ғибрат Ауғанов Қордың жаңа ұсыныстарға ашық екенін және отандық сарапшылармен кездесуге дайын екенін мәлімдеді. Болат Жәмішев оларға Қор тобының еңбекті қорғау саласындағы іс-шараларына тәуелсіз сараптама жүргізуді ұсынды.

«Еңбекті қорғау мәселесіне көп көңіл бөлу керек. Бір орында тоқтап қалуға болмайды. Қауіпсіздік шараларын күнделікті ескеру маңызды. Бұл «Самұрық-Қазына» қоры жұмыс істейтін ESG қағидаттарына сәйкес келеді. Біз еңбек қауіпсіздігіне қатысты инвестициялардың деңгейі мен бағыттары туралы нақты шешім қабылдайық. Мәселен, жаңа техникалық жабдықты сатып алу жолдары. Біздің тәжірибеде осындай инновациялық шешімдердің сәтті шыққандары аз емес. Бұл ретте біздің кәсіпорындарда ғана емес, мердігер ұйымдарда да еңбекті қорғау мәселесіне ерекше көңіл бөлу қажет», - деп түйіндеді Қоғамдық кеңес төрағасы, «Самұрық-Қазына» Директорлар кеңесінің мүшесі Болат Жәмішев.

Алматы қаласында «Самұрық-Энерго» АҚ еншілес компаниялары («Алатау Жарық Компаниясы» АҚ, «Алматы Электр Станциялары» АҚ, «АлматыЭнергоСбыт» ЖШС, «Шардара ГЭС» АҚ, «Мойнақ ГЭС» АҚ, «Samruk Green Energy» ЖШС)  HR-мамандарының бейресми кездесуі өтті.

Кездесу барысында Қордың HR-басшылығы атынан Э.Р. Каримова Қордың жаңа Кадрлық саясатын ұсынды. Еншілес компаниялардың HR-мамандары кадр саясатының жаңа бағыттарымен және негізгі міндеттерімен, сондай-ақ Қордың  жаңа корпоративтік құндылықтарымен (HIT) танысты. Қор өкілдері кездесуге қатысушылардың ПЖКР-дың жұмысқа орналасуы, жалақыны көтеру, мораторий белгілеуге қатысты және т. б. сұрақтарына жауап берді.

Осы кездесуге қатысушылар «Samruk Business Academy» ЖМ директоры Ш.К.Жұмағазиева ұсынған жаңа өнімдерге: HR School, IR School, PR School және т.б. қызығушылықтарын білдірді.  

Жаңа үрдістермен және үздік HR-тәжірибелермен танысу мақсатында біздің еншілес компанияларымызға жыл сайынғы HR конференциясына қатысу мүмкіндігі берілді, сондай-ақ «Samruk Business Academy» ЖМ-мен жемісті ынтымақтастықта болу ұсынылды.

Тығыз ынтымақтастық пен өзара іс-қимыл үшін Қор бастамасы бойынша ЕТҰ қызметкерлері мен Қордың HR басшылығы қатарынан ортақ чат құру туралы шешім қабылданды. «Самұрық-Энерго» АҚ ЕТҰ HR мамандарымен және Қордың HR басшылығының қатысуымен өткізілген бейресми кездесу барысында Қордың жаңа Кадрлық саясаты ұсынылды.