2020 жылғы қаңтар-қазан аралығында Қазақстанның электр станциялары 87 186,3 млн. кВтсағ. электр энергиясын өндірген, бұл 2019 жылғы осы кезеңмен салыстырғанда 1,5%-ке көп. Электр энергиясын өндірудегі өсім Қазақстанның Бірыңғай энергетикалық жүйесінің барлық аймағында байқалды. 

Қазақстанның электр энергиясы мен көмірінің нарығына 2020 жылғы қаңтар-қазан аралығында «Самұрық-Энерго» АҚ жүргізген талдауға сай, байланысқан электр энергиясын өндіру 42,8  млрд. кВтсағ. құрады, бұл 2019 жылғы осы кезеңмен бірдей. Сонымен бірге, 2019 жылғы қаңтар-қазан айларымен салыстырғанда, байланысқан электр энергиясын өндіру үлесі бұрынғы деңгейде қалып, ҚР-дағы жалпы электр энергиясын өндіру көлемінің 49,9%-ін құрады.

Бұл орайда, «Самұрық-Энерго» АҚ энергия өндіруші ұйымдарының             2020 жылғы қаңтар-қазан айларында өндірген электр энергиясының көлемі     24 083,1 млн. кВтсағатты құрады немесе 2019 жылғы осы кезеңнің көрсеткіштерімен салыстырғанда өсім – 0,3%.

ҚР CЖРА Ұлттық статистика бюросының ақпараты бойынша, Қазақстанда 2020 жылғы қаңтар-қазан айларында 87,8 млн. тонна тас көмір өндірілді, бұл         2019 жылғы осы кезеңге қарағанда 2%-ке аз (89,1 млн. тонна).

«Самұрық-Энерго» АҚ және ресейлік «РусАл» БК тең негізде басқаратын көмір өндіруші компания – «Богатырь Көмір» ЖШС осы кезең ішінде 35,1 млн. тонна көмір өндірді, бұл 2019 жылғы осы кезеңге қарағанда 3%-ке аз.  Жыл басынан бергі 10 айдың ішінде 35,1 млн. тонна көмір сатылды, соның ішінде: ҚР ішкі нарығына 26,7 млн. тонна сатылды және 8,4 млн. тонна экспортқа (РФ) шығарылды.

«Самұрық-Энерго» АҚ-тың ЖЭК объектілері (КЭС, ЖЭС және шағын СЭС-тер) 2020 жылғы қаңтар-қазан айларында 278,5 млн. кВтс электр энергиясын немесе ЖЭК объектілері өндірген электр энергиясының жалпы көлемінің 10,3 процентін өндірді, бұл 2019 жылғы осы кезеңмен салыстырғанда 5,3 процентке төмен. 

Компанияның 2020 жылғы қаңтар-қазан айларында «таза» электр энергиясын өндірудегі үлесі (КЭС, ЖЭС, ірі және шағын СЭС-тер) 2019 жылғы осы кезеңге қарағанда (2 514,8 млн. кВтс) -8,7 %-ке төмендеді (2 296,6 млн. кВтсағ).

 «Самұрық-Энерго» АҚ – Қазақстандағы аса ірі электр энергетикалық холдинг, акцияларының 100%-ы «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ-ға тиесілі.  2007 жылы құрылған. Жұмысының негізгі бағыттары: электр және жылу энергиясын өндіру; электр энергиясын жеткізу, бөліп-тарату және сату; энергетикалық көмір өндіру. Холдингтің құрамына энергия және көмір өндіру кәсіпорындары, соның ішінде: «Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС, «Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» АҚ, «Богатырь Көмір» ЖШС, «Алматы электр станциялары» АҚ, «О.Д. Қантаев атындағы Мойнақ су электрстанциясы» АҚ, «Шардара СЭС» АҚ және т.б. кіреді.

ҚР Бірыңғай электр энергетикалық жүйесінің (БЭЖ) Солтүстік және Оңтүстік аймақтарын жалғап тұрған электр жеткізу желілерінің өткізу мүмкіндігін ескере отырып, электр қуатының орталықтандырылған сауда-саттығы өтті. Сауда-саттық Электр энергиясы мен қуаты нарығының Қазақстандық операторы – «ЭҚНҚО»    АҚ-тың алаңында өтті.

ҚР БЭЖ-інің Солтүстік және Оңтүстік аймақтарына тиесілі сауда-саттықтың жиынтық көлемі 5178,91 МВтты құрады. Электр қуатының дайындығын қамтамасыз ету бойынша ұсынылған қызметтің жиынтық көлемі – 5875 МВт.

Алдын-ала жасалған есептеулер бойынша, «Самұрық-Энерго» АҚ-тың электр станциялары сауда-саттықта 2768 МВт электр қуатын сатқан, соның ішінде: «Алматы электр станциялары» АҚ – 490 МВт, «Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» АҚ – 625 МВт, «Б.Нұржанов атындағы Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС – 1653 МВт.

Электр қуатын сату нәтижелері «Самұрық-Энерго» АҚ-тың энергетикалық жабдығының 2021 жылы тоқтаусыз жұмыс істеуін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

 «Самұрық-Энерго» АҚ – Қазақстандағы аса ірі электр энергетикалық холдинг, акцияларының 100%-ы «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ-ға тиесілі.  2007 жылы құрылған. Жұмысының негізгі бағыттары: электр және жылу энергиясын өндіру; электр энергиясын жеткізу, бөліп-тарату және сату; энергетикалық көмір өндіру. Холдингтің құрамына энергия және көмір өндіру кәсіпорындары, соның ішінде: «Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС, «Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» АҚ, «Богатырь Көмір» ЖШС, «Алматы электр станциялары» АҚ, «О.Д. Қантаев атындағы Мойнақ су электрстанциясы» АҚ, «Шардара СЭС» АҚ және т.б. кіреді.

Қазақстанда электр энергетикасында маневрлік қуаттар салуды ынталандыратын заң жобасын қабылдау жоспарлануда.

        Бұл туралы ҚР Энергетика министрі Нұрлан Ноғаев Алматы облысына жұмыс сапары барысында айтты, деп хабарлайды ҚР ЭМ Баспасөз қызметі.

        Сапар аясында Нұрлан Ноғаев Қапшағай су қоймасы ауданындағы күн және гидроэлектр станциясының жұмысымен танысты, Шелек ауылындағы жел энергетикалық станциясының құрылыс орнында, Мойнақ гидроэлектр станциясында болды және жауапты тұлғалармен Алматы қаласы мен Алматы облысын энергиямен жабдықтау туралы талқылады.  

         Журналистердің сұрақтарына жауап бере отырып, Нұрлан Ноғаев Қазақстан Үкіметінің электр энергетикасындағы маневрлік қуаттардың құрылысын қалай ынталандыруға ниетті екендігі туралы айтты.  

         Бүгінгі таңда Қазақстанда электр қуатының профициті маневрлік қуаттардың тапшылығымен қатар жүретіні белгілі. Тәулік ішінде электр энергиясын тұтыну біркелкі емес, кешкі сағаттардың жоғарылауымен және түнде төмендеуімен, электр станцияларының жедел ауыспалы жұмысын қажет етеді. Жұмыс істеп тұрған электр станцияларының қолданыстағы реттеу мүмкіндіктері жеткіліксіз, сондықтан жүйелік оператор Ресейдің энергия жүйесін реттеуді қолдануға мәжбүр.

        - Министрлік қолданыстағы заңдарға бірқатар өзгерістер енгізуге бастамашылық жасады, олар қазіргі уақытта Парламентте талқылануда. Сонымен қатар, бұл өзгерістер инвесторларды электр энергиясын сатып алу, есеп айырысу-қаржы орталығы (АҚО) арқылы су тасқыны электр энергиясын орталықтандырылған сатып алу-сату келісімшарттарының мерзімдерін ұзарту жолымен жаңартылатын энергия көздерін (ЖЭК) салуға ынталандыруға, инвесторлардың тәуекелін төмендету және ЖЭК үшін электрондық сауда - саттықта бағаны төмендету үшін АҚО Үкімет тарапынан қаржылық қолдау көрсетуге мүмкіндік береді, - деді Нұрлан Ноғаев.

      - Оларды өндіріс-тұтыну теңгерімсіздіктерін реттеуге тарту үшін маневрлік қуаттарды дамыту Қазақстан электр станциясындағы ауытқуларды өтеу бойынша қызметтердің бір бөлігін сатып алуды қайта бағыттауға мүмкіндік береді. Маневрлік генерацияны құру жөніндегі жобаларды іріктеу аукциондық іріктеуді қолдану арқылы жүзеге асырылатын болады, бұл осындай көздердің құрылысына серпін беруге, түпкілікті тұтынушылар үшін бағаларға ең аз әсер ете отырып, неғұрлым тиімді жобаларды таңдауға мүмкіндік береді. Бұл шаралар Қазақстандағы ЖЭК секторының инвестициялық тартымдылығын арттыруға мүмкіндік береді, сондай-ақ елдің энергетикалық жүйесіне қолайлы әсер етеді.

Алматы қаласына жұмыс сапары барысында ҚР энергетика министрі Нұрлан Ноғаев ЖЭО-2 және ЖЭО-3 жұмысымен танысты.

«Алматы электр станциялары» АҚ-ның («АлЭС») ЖЭО-2 және ЖЭО-3 негізгі өндірістік қызметі электр және жылу энергиясын өндіру болып табылады. Кәсіпорын Алматы қаласының тұрмыстық және өндірістік қажеттіліктілері үшін жылу, электр энергиясын өндіреді. ЖЭО-2-нің белгіленген қуаты – 510 МВ, ал ЖЭО-3-тікі –  173 МВТ.

ЖЭО-2 және ЖЭО-3 үшін негізгі отын – Екібастұз кен орнының («БогатырьКөмір» разрезі) көмірі. Тамызық отын ретінде мазут пайдаланылады.

2017 жылы Елбасы – Нұрсұлтан Назарбаев ЖЭО-2-ні газға ауыстыру қажеттігі жөнінде тапсырма берген болатын. Алматы қаласындағы ЖЭО-2-ні  жаңғырту жөнінде Үкімет 2020 жылғы 20 қазанда өткізген кеңесте «Самұрық-Энерго» АҚ ұсынып отырған ЖЭО-2-нің жұмыс істеп тұрған қазандықтарын газға ауыстыра отырып жаңғырту және газ инфрақұрылымын салу нұсқасы мақұлданды.

 Нұрлан Ноғаев ЖЭО-2-ні аралау барысында мамандардың кәсіпорынды жаңғырту бойынша жоспарымен және ЖЭО-2-ні газға ауыстыруды техникалық орындау мүмкіндіктерімен танысты. 

Қазіргі уақытта Алматы қаласындағы ЖЭО-2-ні газға ауыстыру жобасының   техникалық-экономикалық негіздемесі әзірленді.

Жобаны 2025 жылдың соңына қарай кезең-кезеңмен жүзеге асыру жоспарланған.

Бұдан бөлек, «Самұрық-Энерго» өкілдерінің министрге айтуынша, қазіргі уақытта Алматы қаласындағы  ЖЭО-3-ті газға ауыстырудың ТЭН-ін әзірлеуді мақұлдау бойынша ішкі корпоративтік рәсімдер жүріп жатыр.

«Самұрық-Энерго» АҚ – Қазақстандағы аса ірі электр энергетикалық холдинг, акцияларының 100%-ы «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ-ға тиесілі.  2007 жылы құрылған. Жұмысының негізгі бағыттары: электр және жылу энергиясын өндіру; электр энергиясын жеткізу, бөліп-тарату және сату; энергетикалық көмір өндіру. Холдингтің құрамына энергия және көмір өндіру кәсіпорындары, соның ішінде: «Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС, «Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» АҚ, «Богатырь Көмір» ЖШС, «Алматы электр станциялары» АҚ, «О.Д. Қантаев атындағы Мойнақ су электрстанциясы» АҚ, «Шардара СЭС» АҚ және т.б. кіреді.

Бүгін Халықаралық энергия үнемдеу күні.

«Қазақстан Республикасындағы мерекелер туралы» Заң 2019 жылы Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен: «Энергия үнемдеу күні – 11 қараша» деген жаңа тармақпен толықтырылғаннан кейін, Қазақстанда бұл маңызды күн екі жылдан бері атап өтілуде.

Әлемде энергия тұтыну деңгейі өсіп келе жатқаны мәлім. Ғаламшар тұрғындары бүгінде сан-қилы тұрмыстық техникасыз, гаджеттерсіз, ұйымдастыру техникасыз, компьютерсіз толыққанды өмір сүруден қалғандай... Бір өкініштісі – бұл үдерістің табиғи ресурстарды сарқылту, қоршаған ортаны ластау секілді теріс жағы бар.

Халықаралық мереке қоғамдастық пен биліктің назарын энергия үнемдеудің маңыздылығына аудару мақсатында тағайындалған.

Еліміздің аса ірі электр энергетикалық холдингі – «Самұрық-Энерго» АҚ энергия ресурстарына ұқыптылықпен және үнемділікпен қарау тақырыбының қаншалықты өзекті әрі маңызды екенін жақсы түсінеді. Компанияда Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру бағдарламасы әзірленіп, жұмыс істеуде.  Оның мақсаты – энергия тұтынуды азайту және отын-энергетика ресурстарын тиімсіз пайдалануды қысқарту арқылы энергия шығынын азайтуға жағдай жасау.

Осы Бағдарлама аясында 2020 жылғы 9 айда түрлі сипаттағы 45 іс-шара орындалып, соның нәтижесінде 1,7 млрд. теңге болатын 296 мың тонна шартты отын үнемделді.  «Самұрық-Энерго» АҚ компаниялары тобында энергетикалық тиімділікті арттыруға қаратылған шараларды іске асыру электр энергиясын өндіруді ұлғайтуға және шартты отынның үлестік шығынын айтарлықтай азайтуға мүмкіндік берді.

Мәселен, Екібастұз ГРЭС-1-де қазандық агрегаттардың газды ауа трактын пайдалану режимін жақсарту агрегаттардың ПЖК-ін ұлғайтуға, отынның үлестік шығынын 2,6 т.ш.о./кВт*сағатқа азайтуға әкеп соқтырды, бұл орайда 68 372,9 тонна табиғи отын көлеміндегі көмірді үнемдеу түрінде оң нәтиже алынды, ақшаға шаққанда бұл 182,5 млн. теңгені құрады.

Екібастұз ГРЭС-2-дегі отын жеткізу жүйесінде жұмыс істеп тұрған ұнтақтағыш балғалардың санын  оңтайландыру жөніндегі жаңашылдық ұсынысты енгізу арқасында көлемі 986 мың кВтсағ. электр энергиясын үнемдеу түріндегі оң нәтиже алынды, ақшаға шаққанды бұл 4,5 млн. теңгені құрады.

Энергия үнемдеу негізгі мақсаттарға жатқызылғанын ескере отырып, «Самұрық-Энерго» АҚ компаниялары тобына қарасты, энергия көп жұмсалатын кәсіпорындар мен станциялардың бәрінде мамандандырылған аккредиттелген ұйымдардың қатысуымен энергия аудиттері өткізіліп тұрады.

Халықаралық энергия үнемдеу күніне орай «Самұрық-Энерго» АҚ өзінің барлық қызметкерлерін құттықтап, отын-энергетикалық ресурстарды тиімді пайдалану ісіне қосып отырған үлесі үшін алғыс білдірді. Ел экономикасын өркендету, энергия үнемдеу және экологияны қорғау жолындағы елеулі еңбегі үшін «Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС-ның, «Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» АҚ-ның, «Богатырь Көмір» ЖШС-ның, «Алматы электр станциялары» АҚ-ның, «Мойнақ СЭС» АҚ-ның, «Шардара СЭС» АҚ-ның, «Алатау Жарық Компаниясы» АҚ-ның қызметкерлері бағалы сыйлықтармен атап өтілді.  

Энергетика министрі Нұрлан Ноғаев Павлодар облысына жұмыс сапары кезінде ГРЭС-1 станциясының жұмысымен танысты.

«Б. Нұржанов атындағы Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС жергілікті электр жүктемелерін және Солтүстік Қазақстан біріккен энергожүйесінің жүктемелерін  қамтуға арналған Қазақстан Республикасындағы ең ірі жылу электр станциясы. Ол Қазақстанның барлық электр тұтынуының 20-23% қамтиды. Белгіленген қуаттылығы 4000 МВт болатын конденсациялық электр станциясы әрқайсы                       500 МВт-тан сегіз энергоблоктармен жабдықталған. Станцияның бірінші энергоблогы 1980 жылы пайдалануға берілді, соңғы сегізінші энергоблок                 1984 жылы іске қосылды. Пайдалануға берілген сәттен бастап 1980 жылы электр станциясы 435 877 млн. кВТс электр энергиясын өндірді.

Нұрлан Ноғаев энергетиктермен әңгіме барысында станцияларды жаңғырту, жабдықтарды жаңарту бойынша барлық жоспарланған жұмыстар белгіленген мерзімде жүргізілуі тиіс екенін атап өтті және уәкілетті тұлғаларға бірқатар нақты тапсырмалар берді.

Оңтүстік мегаполистің басты жылуэлектрорталығын көмір отыннан газға көшіру жоспарына сәйкес әзірленген, «Қоршаған ортаға әсерін мейлінше азайта отырып, Алматы ЖЭО-2-ні жаңғырту»  жобасы тағы бір кезеңнен өтті. Бүгін Алматыда өткен Қоғамдық тыңдауда станцияның қоршаған ортаға әсер ету мөлшері және оны жаңғырту варианттарының салдары талқылаудың тақырыбына айналды.

Тыңдау бейнеконференцбайланыс форматында өтіп, оған жобаның техникалық-экономикалық негіздемесін (ТЭН) әзірлеуші – «ҚазЭнергоөнеркәсіптікҒЗЖІ» АҚ-тың, тапсырыс беруші – «АлЭС» АҚ-тың және Алматы қаласы Жасыл экономика басқармасының өкілдері қатысты.

Қоршаған ортаға әсерді бағалау (ҚОӘБ) – ҚР Экологиялық кодексінің талаптарында және өзге де нормативтік-құқықтық актілерде көзделген міндетті рәсім.

Жобаға қатысты толық құжаттамамен «АлЭС» АҚ-ның сайтында мына  сілтеме арқылы танысуға болады: http://www.ales.kz/ru/ustojchivoe-razvitie/153-ustojchivoe-razvitie-2/publichnye-slushaniya/1555-30-10-2020-goda-obshchestvennye-slushaniya-po-obsuzhdeniyu-s-zainteresovannoj-obshchestvennostyu-proekta-predvaritelnaya-otsenka-vozdejstviya-na-okruzhayushchuyu-sredu-k-teo-modernizatsiya-almatinskoj-tets-2-s-minimizatsiej-vozdejstviya-na-okruzhayushchuy

Іс-шара 11.00-де басталып, бір жарым сағатқа созылды. Тыңдау барысында айтылған кейбір негізгі тезистерді төменде көрсеттік.

- ЖЭО-2 тұрғындардың 64 %-ін және заңды тұлғалардың  36%-ін жылумен қамтамасыз ететін қаладағы ең ірі жылу көзі болып табылады. 2019 жылдың соңына қарай ЖЭО-2-нің белгіленген электрлік қуаттылығы 510 МВт, жылулық қуаттылығы – 1 411 Гкал/сағ. құрайды. Станция сегіз энергетикалық қазандықпен жабдықталған. Негізгі отын ретінде жобада көзделмеген отын – Екібастұздың тас көмірі пайдаланылады.  Бір жылда шамамен 2,5 млн.тонна көмір тұтынылады.  

- Қаладағы күрделі экологиялық ахуал жыл сайын атмосфераға 123 мың тоннадан астам зиянды заттарды шығарумен байланысты, бұл жерде негізгі үлес көліктің еншісінде: қалада 500 мыңнан астам машина бар және 200 мыңға жуығы шеттен келеді, сондай-ақ ЖЭО-2-нің шығарындылары.  Қаланың ластану деңгейі, Алатау ауданын қоспағанда, оның бүкіл аумағында дерлік азот диоксидінің жоғары мөлшерімен және қаланың төменгі жағында, Жетісу мен Түрксіб аудандарында тоқтатылған бөлшектердің жоғары мөлшерімен сипатталады.

- ЖЭО-2-нің жалпы шығарындылар көлемі арқылы қала атмосферасына тигізетін әсері түрлі баға бойынша 13-тен 27%-ті құрайды. Ауа-райы қолайсыз кезде станция шығарындыларының түрлі заттар бойынша әсер ету аймағы шамамен 15-17 шақырым.

- ЖЭО-2-ні жаңғырту – қоршаған ортаға әсерді мейлінше азайту, табиғи газды немесе көмірді жағу кезінде атмосфераға зиянды заттар шығарылуын ЕК-нің талаптары деңгейінде қамтамасыз ететін заманауи газ тазалау қондырғыларын пайдалану арқылы зиянды заттар шығаруды төмендету секілді ТЭН-нің негізгі міндетін шешуге қаратылған.

- Алдын ала жасалған ҚОӘБ және варианттарды экономикалық тұрғыдан бағалау нәтижелері бойынша, жұмыс істеп тұрған ЖЭО-2-ні газға көшіру вариантын іске асыру ұсынылды.  Бұл вариантта ең жоғары экологиялық тиімділікке қол жетеді – шығарындылар 2019 жылға қарағанда 5,5 есе төмендейді. Бұл орайда, көмір жаққанда пайда болатын күкірт диоксиді мен тоқтатылған бөлшектер мүлдем шығарылмайды, әсер етудің ауқымы мен жиілігі қысқарады, халықтың денсаулығына төнетін қатер де азаяды, деп көзделуде.

- Газға көшкен кезде тұтынушыларға берілетін жылудың тарифы көтеріледі деп күтілуде. Бұл газ отынның екібастұз көмірінен айтарлықтай қымбат болуымен байланысты.

- «ҚР Жасыл экономикаға көшу тұжырымдамасына» сай, жұмыс істеп тұрған көмір станциялары 2013 жылдан бастап қол жетімді инфрақұрылым, газдың жеткілікті көлемі болғанда және экономикалық тұрғыдан мақсатқа сай келгенде ғана газға көшіріледі.

Бүгінгі таңда ТЭН-ді әзірлеу аяқталып келеді. Келесі кезеңде экологиялық, санитарлық-эпидемиологиялық сараптаманы қоса отырып, Мемлекеттік ведомстводан тыс сараптама өткізу көзделуде.

Республиканың аса ірі электр энергетикалық холдингі – «Самұрық-Энерго» АҚ Алматы ЖЭО-3-ті жаңғырту жобасының техникалық-экономикалық негіздемесін (ТЭН) әзірлеуге қажетті корпоративтік  рәсімдерді бастады.

ЖЭО-3-ті көмірден газға көшірудің мүмкіндігін компания 2019 жылы алдын-ала есептеп, талдау жасаған болатын. Бұл жұмыс аясында сондай-ақ станцияны Алматы қаласының газ желісіне қосудың техникалық шарттары да қарастырылды. 

Алдын-ала жүргізілген зерттеудің материалдары қазіргі уақытта компанияның Инвестициялық-инновациялық кеңесі мен Басқармасына жіберілді. Бұл орайда, қаржыландыру көздерін айқындауға қатысты сұрақтар, соның ішінде, бюджет қаражаты ма, әлде Қордың қаражаты ма, деген сұрақтар қазір талқылану үстінде.

Естеріңізге сала кетейік, 2017 жылдан бастап Алматы ЖЭО-1 толығымен газ отынға көшірілді. 2020 жылы, қоршаған ортаға тигізетін әсерін мейлінше азайту жобасы аясында, Алматы ЖЭО-2-ні жаңғырту және газға көшіру туралы шешім қабылданды. Бұл ауқымды іс-шаралардың бәрі компанияның: тұтынушыларды жылу және электр энергиясымен сенімді түрде қамтамасыз ету; анағұрлым тиімді технологияларды енгізу есебінен қоршаған ортаға тигізетін экологиялық әсерін азайту жөніндегі негізгі стратегиялық мақсатына сай келеді.

ЖЭО-3 – «Самұрық-Энерго» АҚ-ға қарасты «АлЭС» АҚ-ның Алматы қаласындағы үш жылу орталығының  бірі. Алматылықтарға ГРЭС атауымен танымал станция, қалада базалық қуат тапшылығы кезінде оны негізгі өндірушілердің қатарына жатады. ЖЭО-3 1962 жылы пайдалануға берілді. Өтеген батыр кенті деп аталатын өндірістік аймақта орналасқан кәсіпорын осы кентті және жақын маңайда орналасқан бірқатар өндіріс ошақтарын жылу және электр энергиясымен қамтамасыз етеді. Бүгіндері ЖЭО-3-тің ресурсы сарқылып, тиімділігі төмендеген. 

Құрылыс аяқталған соң, экологиялық көрсеткіштерін айтпағанда, станцияның ресурсы едәуір ұлғайып, икемділігі арта түседі деп күтілуде.

«Самұрық-Энерго» АҚ – Қазақстандағы аса ірі электр энергетикалық холдинг, акцияларының 100%-ы «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ-ға тиесілі.  2007 жылы құрылған. Жұмысының негізгі бағыттары: электр және жылу энергиясын өндіру; электр энергиясын жеткізу, бөліп-тарату және сату; энергетикалық көмір өндіру. Холдингтің құрамына энергия және көмір өндіру кәсіпорындары, соның ішінде: «Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС, «Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» АҚ, «Богатырь Көмір» ЖШС, «Алматы электр станциялары» АҚ, «О.Д. Қантаев атындағы Мойнақ су электрстанциясы» АҚ, «Шардара СЭС» АҚ және т.б. кіреді.

«Самұрық-Энерго» АҚ Шардара СЭС-ін толық жаңғырту бағдарламасын аяқтады. Жалпы құны 38 млрд. теңгелік жоба аясында станциядағы төрт гидроагрегаттың бәрі де ауыстырылды. Жаңа гидроагрегаттар су электр станциясында электр өндіруді жылына 480-нен 537 млн. кВт*сағатқа дейін ұлғайтуға мүмкіндік береді.  

Құрылысты австриялық-германиялық Andritz Hydro GmbH компаниясы жүргізді. Ауқымды қайта құру СЭС-тің қуаттылығын 100 МВт-тан 126 МВт-қа арттырды. Қазақстандық электр энергетикалық холдинг мамандарының сөзінше, бұл жоба энергия тапшылығын сезініп отырған Түркістан облысын электр энергиясымен қамтамасыз етуде және өңірдегі су ресурстарын пайдаланудың тиімділігін арттыруда үлкен маңызға ие.

«Самұрық-Энерго» АҚ-ға тиесілі Шардара СЭС-і 1967 жылы пайдалануға берілді, белгіленген қуаттылығы 100 МВт және төрт гидроагрегаты бар. Норматив бойынша қызмет ету мерзімі 25 жыл болса, станция 50 жылдан астам уақыт бойы пайдаланылып келеді, бұл оның технологиялық жабдығы 100%-ке тозуына әкеп соқтырды. Су станциясында орнатылған электр жабдығының бір бөлігін оны жасаған зауыттар қазір шығармайды және өндірістен алып тастаған. Жүргізілген жаңғырту жұмыстары су станциясының қызмет ету мерзімін 35-40 жылға дейін ұзартады, сондай-ақ СЭС-ті пайдалану сенімділігін арттырып, авария деңгейін төмендетеді.

«Самұрық-Энерго» АҚ – Қазақстандағы аса ірі электр энергетикалық холдинг, акцияларының 100%-ы «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ-ға тиесілі.  2007 жылы құрылған. Жұмысының негізгі бағыттары: электр және жылу энергиясын өндіру; электр энергиясын жеткізу, бөліп-тарату және сату; энергетикалық көмір өндіру. Холдингтің құрамына энергия және көмір өндіру кәсіпорындары, соның ішінде: «Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС, «Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» АҚ, «Богатырь Көмір» ЖШС, «Алматы электр станциялары» АҚ, «О.Д. Қантаев атындағы Мойнақ су электрстанциясы» АҚ, «Шардара СЭС» АҚ және т.б. кіреді.   

Қапшағай СЭС-і мерейтойын атап өтуде

Қапшағай су электр станциясы биыл 50 жылдық мерейтойын атап өтуде. Еліміздің энергетикалық жүйесіндегі маңызды бұл нысан өз жұмысын 1970 жылы бірінші гидро агрегаты қозғалысқа келтіріліп, желіге қосылғаннан кейін бастады.

Жобалық қуаты 434 МВтты құрайтын СЭС пайдалануға тапсырылғаннан бері тұтынушылар қажеті үшін шамамен 53,756 млрд.кВт/сағат, яғни орташа есеппен жылына      1,1 млн. кВт/сағат электр энергиясын өндірді. Ал су аса мол болған 2010 жылы станция 1,78 млрд. кВт/сағат электр энергиясын өндірді. Осы жылдар ішінде СЭС турбиналары арқылы 673 текше километрден астам су өткізілген, яғни жылына орташа есеппен 13,5 текше километр.

Іле өзенінде су станциясын салу идеясын алғаш рет, 1942 жылы, қазақстандық танымал ғалым-энергетик, Республика Ғылым академиясының президенті, академик Ш.Шокин өзінің «Іле бойындағы Қапшағай СЭС-інің техникалық-экономикалық көрсеткіштері» атты кітабында негіздеп берді. Қапшағай СЭС-інің жобасын С.Я.Жук атындағы «Гидропроект» Бүкілодақтық жобалау-зерттеу институтының Қазақ филиалы 1959 жылы жасап, ол жоба 1961-1964 жылдары қайта пысықталды. 1965 жылы болашақ нысанның дирекциясы құрылып, сол жыл СЭС құрылысының басталуы деп саналады.

1970 жылдың желтоқсанында станцияның екінші гидроагрегаты желіге қосылды. Тура бір жылдан кейін, 1971 жылдың қысында, соңғы, төртінші гидроагрегат істей бастады. СЭС-тің бөгеті аумағы 1847 км² келетін ірі Қапшағай су қоймасын құрайды. 1980 жылы Қапшағай СЭС-індегі құрылыс жұмыстарының аяқталуы Алматы мен Алматы облысының энергетика кешені өміріндегі маңызды оқиғаға айналды. 2007 жылғы ақпаннан бастап станция бүгінде «Самұрық-Энерго» АҚ электрэнергетикалық холдингке қарасты «Алматы Электр станциялары» АҚ-ның құрамында.

Соңғы 12 жыл ішінде жабдықтың сенімділігі мен апатсыз жұмыс істеуін жақсарту мақсатында СЭС-те ауқымды жаңғырту жүргізілді. Атап өту қажет, бұл кәсіпорында энергетиктердің бірнеше буыны кәсіби шыңдалды. Бүгінде Қапшағай СЭС-інде өз ісіне берілген, жоғары білікті мамандар жұмыс істейді. Энергетиктердің қазіргі буыны станцияны ұқыпты пайдаланып, мамандардың келесі буынына тиімді, сенімді, іскер станцияны тапсыру үшін қолдан келгеннің бәрін жасауда.

Анықтама:

«Самұрық-Энерго» АҚ – Қазақстандағы аса ірі электр энергетикалық холдинг, акцияларының 100%-ы «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ-ға тиесілі.  2007 жылы құрылған. Жұмысының негізгі бағыттары: электр және жылу энергиясын өндіру; электр энергиясын жеткізу, бөліп-тарату және сату; энергетикалық көмір өндіру. Холдингтің құрамына энергия және көмір өндіру кәсіпорындары, соның ішінде: «Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС, «Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» АҚ, «Богатырь Көмір» ЖШС, «Алматы электр станциялары» АҚ, «О.Д. Қантаев атындағы Мойнақ су электрстанциясы» АҚ, «Шардара СЭС» АҚ және т.б. кіреді.   

_____________________________________________________________

«Самұрық-Энерго» АҚ Үкіметпен байланыс және коммуникациялар офисі 

Тел: (7172) 55-30-62; Бұл электронды пошта мекен-жайы спам-боттардан қорғалған, оны қарау үшін Сізде Javascript қосылған.