«Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ Басқармасының шешімімен Есімханов Сұңғат Қуатұлы «Самұрық-Энерго» АҚ Басқарма төрағасы болып тағайындалды.

«Самұрық-Энерго» АҚ жаңа басшысын  ұжымға  бүгін «Самұрық-Қазына» АҚ Басқарма төрағасы Алмасадам Сатқалиев таныстырды.

Бұған дейін Сұңғат Есімханов Павлодар облысы әкімінің бірінші орынбасары қызметін атқарған. Әр жылдары ол Қазақстан Республикасы Энергетика вице-министрі, Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің  Атомдық және энергетикалық қадағалау мен бақылау комитетінің төрағасы, «Қазақэнергоэкспертиза» АҚ президенті, Маңғыстау және Қарағанды ​​облыстарындағы табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау агенттігі Департаментының директоры болып жұмыс істеді.

Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университетін және «Болашақ» институтын бітірген.

1 сәуірден бастап жылу электр станцияларының шекті тарифтері оларды жаңғыртуды қаржыландыру үшін орта есеппен 15%-ға артады, деп хабарлады энергетика вице-министрі Қайрат Рахимов.

Қазақстанда 45 энергия өндіруші ұйымның (ЭӨҰ) 37-сінің шекті тарифтері 2021 жылғы 1 сәуірден бастап ұлғайтылатын болады. Берілген өтінімдер бойынша шекті тарифтердің өсуі 36% деңгейінде болжанды. Жарты жылдан астам уақыт ішінде берілген өтінімдердің негізділігіне талдау жүргізілді.

Жүргізілген жұмыстар мен талқылаулардың нәтижесінде станциялардың шекті тарифтерінің мәлімделген деңгейінің арту үлесі екі еседен астам төмендетілді.

- Оларды қарау кезінде министрлік әрбір жағдай бойынша жеке тәсіл қолданды. Уақтылы шешімді талап ететін өтінімдер назарға алынды. Қазақстан бойынша энергия өндіруші ұйымдардың шекті тарифтерінің орташа өсуі 15% деңгейінде болжануда, - деп хабарлады Рахимов Орталық коммуникациялар қызметі алаңында өткен брифинг барысында.

Рахимовтың мәліметінше, Қазақстанның энергетикалық көздерінің басым бөлігі өткен ғасырдың 60-70-ші жылдары пайдалануға берілген. 2020 жылдың қорытындысы бойынша Қазақстандағы энергетикалық активтердің тозуы 53% - ды құрайды. Тиісінше, өндіру секторындағы негізгі шығындар оларды жұмыс жағдайында ұстауға бағытталды - станцияның көпшілігінің кірістілік деңгейі нақты шығындардан төмен.

- Жеткіліксіз қаржыландыруға байланысты электр станцияларында жүргізіліп жатқан жөндеу компанияларының сапасы ерекше алаңдаушылық туғызады. Өкінішке орай, шекті тарифтерге салынған жөндеу науқандарына жұмсалатын шығындардың рұқсат етілген деңгейі қажеттіліктерді толық көлемде өтемейді, - деп атап өтті Рахимов.

Осы себепті электр энергиясын өндіру үшін үнемі әртүрлі себептермен шамамен 2 000 МВт жөндеу үстінде және қолжетімді емес, бұл Оңтүстік үш облыс Жамбыл, Түркістан және Қызылорданың жиынтық тұтынуымен салыстыруға болады.

Толық қаржыландырылмағандықтан апаттар мен технологиялық өшірулер санының өсуі байқалады. 2020 жылы Қазақстанның біртұтас электр энергетикалық жүйесінде 4 458 технологиялық бұзушылыққа жол берілген (2019 жылмен салыстырғанда 11%-ға өскен). Әрбір ірі технологиялық бұзушылық - Қазақстанның бүкіл энергетикалық жүйесіндегі апат тәуекелі.

Электр станцияларындағы шекті тарифтерді уақтылы түзету оларды жаңғырту жұмыстарын сапалы жүзеге асыруға, сондай-ақ 2021-2022 жылдардың күзгі-қысқы кезеңінен сәтті өту және авариялық жағдайларды азайту үшін уақтылы және толық көлемде жөндеу жүргізуге мүмкіндік береді.

Бұдан басқа, тарифтерді қайта қарау 45 энергия өндіруші ұйымның өндірістік персоналының шамамен 23 мың жұмыс орнын сақтауға көмектеседі, олар үздіксіз жұмысты және ел мен Қазақстанның тұтынушыларын электр энергиясымен қамтамасыз ететін болады.

https://www.gov.kz/memleket/entities/energo/press/news/details/179242?lang=kz

Еліміздің жылу және электр энергиясын өндіру және тарату кәсіпорындарындағы жалақы жиырма жыл ішінде өзгерген жоқ, деп мәлімдеді Қазақстандық энергетиктердің салалық кәсіподағының төрағасы Оразбек Бекбас.

Оның пікірінше, Қазақстанның энергетиктері жалақы деңгейі мен кәсіптің беделі бойынша ТМД елдері арасында ғана емес, елдегі өндірістік кәсіпорындар арасында да тізімнің соңында. Энергетиктердің жалақысы ел бойынша 6,86% - ға төмен.

- Нәтижесінде, бұл кадрлардың жалақысы жоғары басқа салаларға, тіпті көрші мемлекеттерге де кетуіне алып келеді. Мысал ретінде, көрші елдердегі энергетиктердің жалақысы жалпы елдегіден 21%-ға жоғары. Беларусь Республикасында бұл көрсеткіш 28%, ал Қырғыз Республикасында - 44%-ға жоғары, - деп атап өтті Бекбас.

Сарапшы негізгі қорлардың орта есеппен 60% - ға дейін тозуы кезінде ел экономикасы үшін негізгі саладағы кадрлардың тұрақтамауы электр станцияларының тоқтап қалуына қауіп төндіреді деп қауіптенеді.

Оның айтуынша, жылу энергетикасы мамандықтарына түсетін талапкерлер саны жыл сайын азайып келеді. Кәсіпорындар зейнеткерлік жасқа жеткен мамандарды ұстауға мәжбүр.

Бұдан басқа, жабдықтардың тозуына байланысты технологиялық сипаттағы бұзушылықтардың өсуі байқалады (өткен жылы 4 мыңнан астам заң бұзушылық жасалды, бұл 2019 жылмен салыстырғанда 11% -ға көп). Бектас атап өткендей, өндірістегі жазатайым оқиғалардың (22 жағдай) өсуі алаңдаушылық тудырады, солардың кесірінен 14 адам қайтыс болды.

- Өкінішке орай, біздің энергетиктерге жалақыны көтеру мәселесі бойынша Үкіметке, Парламентке, Энергетика, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау, Ұлттық экономика министрліктеріне бірнеше рет жасаған өтініштеріміз шешімін таппады. Бұл тығырықтан шығудың бір жолы – энергетиктердің жалақысын өңірлердегі орташа деңгейге дейін бір мезетте көтеру, мұны тариф бекітілген кезде ғана жасауға болады, - деп санайды салалық кәсіподақ басшысы.

83

«Самұрық-Энерго» АҚ электр энергиясын өндіруді 31,4 млрд.кВт.сағ. дейін арттырып, көрсеткіштерін 2019 жылмен салыстырғанда 1,2 млрд.кВт. сағатқа ұлғайтты. 2020 жылдың қорытындысы бойынша Топтың Қазақстан бойынша электр энергиясын өндірудегі үлесі 30%-ды құрады. Бұл туралы бүгін «Самұрық-Қазына» қорының Баспасөз орталығында өткен онлайн брифингте айтылды, онда компания өкілдері 2020 жылдың өндірістік және қаржылық нәтижелерімен бөлісіп, энергетикадағы болашақ жоспарларына тоқталды.

2020 жылғы жұмыс нәтижелері бойынша «Самұрық-Энерго» АҚ экономикалық жағдайдың айтарлықтай өзгеруіне, оның ішінде COVID-19 пандемиясының әсеріне қарамастан, Қоғамның тұрақты қаржылық жағдайын сипаттайтын несиелік тәуекелдің «жасыл» аймағында деуге болады. «Жасыл» аймаққа ену үшін Қоғам қарыз жүктемесінің деңгейін төмендету және валюталық тәуекелдерді азайтуға қатысты бірқатар іс-шаралар кешенін жүзеге асырды.

«Самұрық-Энерго» АҚ-ның Экономика және қаржы жөніндегі басқарушы директоры Айдар Рысқұлов атап өткендей, бірінші кезекте «Мойнақ ГЭС» АҚ-ның 148 млн АҚШ доллары, «Екібастұз ГРЭС-2» АҚ-ның шамамен 100 млрд. теңге сомасындағы валюталық міндеттемелерін теңгемен қайта қаржыландырылуға тоқталып өткен жөн. Осы жұмыс нәтижесінде несиелік портфельдегі валюталық міндеттемелердің үлесі 1,5% -ға дейін төмендетілді.

Сондай-ақ, 2018 жылдан бастап 2020 жылға дейінгі аралықта қарызды басқаруға қатысты жүргізілген жоспарлы жұмыс қарызды 92 млрд. теңгеге азайтуға мүмкіндік берді, яғни акционер белгілеген қаржылық тұрақтылық коэффициенттерінің мақсатты индикаторларын орындауға мүмкіндік туып отыр.

«Самұрық-Энерго» АҚ-ның Дамыту және сату жөніндегі басқарушы директоры Марат Ұлдановтың айтуынша, 2020 жылы «Самұрық-Энерго» АҚ Шардара СЭС-інің белгіленген қуатын ұлғайта отырып, станцияны толық жаңғырту бағдарламасын аяқтады. Компанияның көмір сату көлемі 2020 жылдың соңында 43,4 млн. тоннаны құрады, бұл жоспардағыдан 4% жоғары.

«Самұрық-Энерго» Орталық Азияның энергетикалық жүйесіне 860 млн кВт / сағ электр қуатын жеткізді. Сондай-ақ, 2020 жылы елдің оңтүстігіндегі ауылшаруашылық тауар өндірушілерін суармалы сумен қамтамасыз ету үшін Қырғыз Республикасымен 300 миллион кВт / сағ электр энергиясына айырбастау жүргізілді.

2020 жылдың қорытындысы бойынша топтың жаңартылатын энергия көздері (ЖЭК) объектілері бойынша электр энергиясын өндіру көлемі шамамен 336 млн кВт / сағ құрады, осылайша ЖЭК нарығында «Самұрық-Энерго» үлесі 10%-ға жуықтады.

Марат Ұлдановтың айтуынша, 2021 жылы электр энергиясын өндіру көлемі 2020 жылғы 3% өсімді қоса алғанда, 32,2 млрд. кВт. сағ. көлемінде болады деген болжам бар.

Өткен жылы электр энергетикалық холдинг операциялық және күрделі шығыстарға ауқымды оңтайландыруды (жалпы сомасы 18 млрд. теңге) жүзеге асырып, бұл шара белгілі бір «қорғанысты» қалыптастыруға және қаржылық тұрақтылықтың сақталуын қамтамасыз етуге мүмкіндік берді.

Түсім 2020 жылдың қорытындысы бойынша 281,9 млрд. теңгені құрады, 2019 жылдың деректерімен салыстырғанда 38,2 млрд. теңгеге (немесе 16%-ға) өсті, бұл негізінен электр энергиясын сату және қуатты өткізу көлемінің өсуі есебінен жүзеге асты деуге болады.

Fitch халықаралық агенттігі Компанияның ұзақ мерзімді рейтингін Тұрақты болжаммен ВВ деңгейінде растады, сонымен қатар дербес рейтингті «B-ден» «B +» -ке дейін көтерді.

«Самұрық-Энерго» АҚ Екібастұз ГРЭС-1-де қуаты 540 МВт болатын №1 энергия блогын қалпына келтіру және Екібастұз ГРЭС-2-ні №3-ші энергия блогын салу арқылы кеңейту жобасын іске асыруды жоспарлап отыр.

Марат Ұлдановтың сөзіне қарағанда, Екібастұз ГРЭС-інде жоспарланған жұмыстардан басқа, қазіргі кезде «Богатырь» кесігінде көмірді өндіру, тасымалдау, біркелкілеу және тиеудің циклдық-ағынды технологиясына көшу жобасы жүзеге асырылуда. «Богатырь Көмір» ЖШС-ның жобалық қуаты жоба іске асырылғаннан кейін жылына 50 миллион тонна көмір өндіруге жетеді.

Брифингте атап өтілгендей, ағымдағы жылдың басынан бастап жаңа Экологиялық кодекс қабылданды және энергетикалық қоғамдастық алдында экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз ету бойынша жаһандық міндеттер тұр. Сонымен, 2020 жылы оңтүстік мегаполистегі экологиялық жағдайды жақсартуға көмектесетін Алматы 2-ЖЭО-ны газдандыру туралы шешім қабылданды. Бүгінгі күні жобаның техникалық-экономикалық негіздемесі Мемлекеттік сараптамаға жіберілді.

«Самұрық-Энерго» АҚ «АлЭС» АҚ еншілес компаниясымен бірлесіп, белгіленген қуатты 450 МВт-ға дейін арттыра отырып, Алматы 3-ЖЭО-ны қайта құру жобасын іске асыруды жоспарлап отыр.

Компанияның инвестициялық жобаларының ауқымды бөлігін жаңартылатын энергия көздерін (ЖЭК) дамыту қамтып отыр.

Компания 2015 жылы Ақмола облысында пайдалануға берілген қуаты 45 МВт «БЖЭС» ЖШС жел электр станциясын (ЖЭС) 50 МВт-ға дейін кеңейтуді жоспарлап отыр. Бұдан бөлек, «Самұрық-Энерго» жел энергетикасы саласындағы тағы да екі жобаны аяқтауды жоспарлап отыр, олар: Алматы облысындағы қуаты 60 МВт жел электр станциясы және Ақмола облысындағы қуаты 50 МВт жел электр станциясы. Бұған қоса оңтүстіктегі жобаны болашақта 300 МВт-ға дейін арттыру жоспарланып отыр.

Сонымен қатар, ЖЭК саласында компания ГЭС-29 су электр станциясын салуға қатысты жобалауға дейінгі жұмыстарды жүргізуде. Ұзақ мерзімді болашақта Алматы облысындағы АлЭС ГЭС каскадын қайта қайта құру және жаңғырту кезекте тұр, өйткені қолданыстағы ГЭС 1943 жылдан бері жұмыс істеп келеді. Бұл жоба қайта қалпына келтірілген ГЭС-1 және ГЭС-2-де электр энергиясын өндіруді арттыру арқылы Үлкен Алматы өзенінің гидротехникалық ресурстарын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді.

Елдің оңтүстігіндегі маневрлік генерация мен гидроэнергетиканы дамыту аясында «Самұрық-Энерго» маневрлік режимді қамтамасыз ету мүмкіндігі бар Алматы 3-ЖЭО-ны қайта құрудан басқа, Іле өзенінде қуаты 40 МВт контрреттегіш Кербұлақ ГЭС-ін салуды жоспарлап отыр. Су электр станциясын салу Қапшағай су электр станциясының реттеуші қуатын 300 МВт-ға дейін арттыруға мүмкіндік береді.

Сонымен қатар, Марат Ұлдановтың айтуынша, «Самұрық-Энерго» АҚ-ның болашақтағы жоспарларына су жинақтаушы электр станцияларын салу жобасы, сондай-ақ Алматы өңірінде электр желілерін кеңейту және жаңғырту жобалары кіреді.

«Самұрық-Энерго» АҚ - акциялары «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ-ға 100% тиесілі Қазақстандағы ірі электр энергетикалық холдинг. 2007 жылы құрылған. Қызметінің негізгі бағыттары: электр және жылу энергиясын өндіру; электр энергиясын жеткізу, тарату және сату; энергетикалық көмір өндіру. Холдингтің құрамына энергетикалық және көмір кәсіпорындары кіреді, оның ішінде «Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС, «Екібастұз ГРЭС-2 Станциясы» АҚ, «Богатырь Көмір» ЖШС, «Алматы электр станциялары» АҚ, «Мойнақ ГЭС» АҚ, «Шардара СЭС» АҚ және басқалары бар.

Энергетика саласына енгізіліп жатқан цифрлық шешімдер негізіндегі жобалар – бүгінде жай ғана үдеріс емес, тұтынушылардың, клиенттер мен серіктестердің тұрмысын жеңілдететін,  сондай-ақ компанияның жұмыс тиімділігін арттыратын шынайы қажеттілік те.

Цифрлық трансформацияны енгізе отырып, Самұрық-Энерго оны іске асырудың өзектілігі мен дер кезінделігін назарда ұстайды. Компания құжат айналымын, жабдықтау жүйелерін автоматтандырып, цифрлық архив жасау идеясын дамытуда. 

Компанияның жобалар портфелі аясында еншілес компаниялардың біріндегі web-платформада тұтынушыларға арналған бөлімнің мүмкіндігі кеңейтілді. Енді энергия жеткізуші мекеменің аудандық бөлімшелеріне бармастан, «АлматыЭнергоСбыт» ЖШС сайтының жеке кабинетінде  мәселені шешуге болады. Бұл COVID-19 індеті қайта өршуіне байланысты, көпшілік жиналатын орындарға көп бармау ұсынылған кезеңде өте маңызды.

«Есептеу құралдарының көрсеткіштерін электронды түрде жіберу, тұтынылған электр энергиясы үшін төлем шотын алу секілді қызметтердің жедел әрі қатесіз көрсетілетініне біз кепілдік береміз. Бірқатар қызметтерді көрсету, соның ішінде өзара есеп айырысуды тексеру  актілеріне және орындалған жұмыстардың актілеріне қол қою ЭЦҚ арқылы көзделген», - деп түсіндірме берді «АлматыЭнергоСбыт» ЖШС бас директорының сату жөніндегі орынбасары Ольга Антонова.

Жеке кабинетте төлем жасаудың мерзімдері туралы ескертпелер, қарыздың сомасы және электр энергиясының алдағы уақытта қашан сөндірілетіні туралы ақпарат орналастырылған. Көрсетілетін қызметтердің тізбесі кеңейтіле түспек. «Клиенттеріміз қазір жеке кабинетте тіркелмей-ақ, сайтта QIWI-калташа арқылы онлайн төлей алады. Жеке тұлғалар үшін банктердің мобильдік қолданбалары арқылы төлем жасау мүмкіндігі қарастырылған», - дейді Ольга Антонова.

Қаңтар айында онлайн қызмет ала бастаған 300 заңды тұлға белгілі болды.

Қазақстанның энергетикалық нысандарында арнайы жабдықты орнату басталды, бұл республиканың бірыңғай энергетикалық жүйесіндегі (БЭЖ) қуаттың ағымын және оның таратылуын реттеуге мүмкіндік береді.​

Цифрлық шешімдерді енгізу және Жүйелік операторға қызмет көрсету есебінен 2021-2025 жж. аралығында «Самұрық-Энерго» АҚ  4 млрд. теңгеден астам қаржылық пайда табуды жоспарлауда.

Аталған бірегей жоба «Самұрық-Энерго» АҚ-ның еншілес компаниялары – «Мойнақ СЭС-і» АҚ мен «Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС-ның платформасында іске асырылуда. Бұл «KEGOC» АҚ мен «Самұрық-Энерго» АҚ-ның жиілік пен қуатты автоматты реттеу (ЖҚАР) жүйесін енгізу бойынша бірлескен жобасы.

Электр энергетикалық холдингте түсіндіргендей, электр энергиясының сапасы мен оны өндіруші жабдықтың сенімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін кез келген энергия жүйесінде электр энергиясын өндіру мен пайдалану арасында тепе-теңдік қамтамасыз етілуі тиіс. Қазақстанда қазіргі кезде бұл баланс Жүйелік оператордан («KEGOC» АҚ) бастап өңірлік операторлар мен электр станцияларына дейін «қолмен» қамтамасыз етіледі. Мұндай тәсілмен реттеу баланстың бұзылуына әкеп соқтырып, шекаралас елдердің коммерциялық негізде реттеу қызметін көрсетуі арқылы өтеліп жатады. 

«Самұрық-Энерго» АҚ-ның Өндіріс және активтерді басқару жөніндегі басқарушы директоры Серік Түйтебаевтың сөзінше, ЖҚАР баланстағы ауытқуды жүйенің сезу жылдамдығын көп есе арттырады. Жүйенің архитектурасы баланстағы ауытқуды санаулы минуттарда, бекітілген нормативтер бойынша 15 минуттан аспайтын уақытта толық жоюға есептелген.

«Стратегиялық бастама Қазақстанның Бірыңғай энергетикалық жүйесінің балансы автоматты түрде ұсталуын, реттеуге қатысатын электр станцияларының неғұрлым тиімділігі мен өндіру икемділігін қамтамасыз етуге, баланстағы ауытқуларды жоғары жылдамдықпен және дәл сезіп, шара қолдануға бағытталған.  ЖҚАР – осы саладағы тырнақалды тәжірибе, сол арқылы Қазақстан энергетикасының тәуелсіздігіне қол жеткізетін боламыз», - деп атап өтті «Самұрық-Энергоның» өкілі.

«Самұрық-Энерго» АҚ – Қазақстандағы аса ірі электр энергетикалық холдинг, акцияларының 100%-ы «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ-ға тиесілі.  2007 жылы құрылған. Жұмысының негізгі бағыттары: электр және жылу энергиясын өндіру; электр энергиясын жеткізу, бөліп-тарату және сату; энергетикалық көмір өндіру. Холдингтің құрамына энергия және көмір өндіру кәсіпорындары, соның ішінде: «Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС, «Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» АҚ, «Богатырь Көмір» ЖШС, «Алматы электр станциялары» АҚ, «О.Д. Қантаев атындағы Мойнақ су электрстанциясы» АҚ, «Шардара СЭС» АҚ және т.б. кіреді.   

Кездесу барысында Қасым-Жомарт Тоқаевқа «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» акционерлік қоғамының 2020 жылы атқарған жұмыстарының алдын ала қорытындылары туралы баяндалды. Бұл туралы Ақорданың баспасөз қызметі хабарлайды. Жаһандық дағдарыс пен пандемияға қарамастан холдинг былтыр өз қызметін табысты атқарған. Қорға қарасты компаниялар қызметкерлерінің жаппай қысқаруына жол бермеген. Қор компанияларының активтерінің өсімі 800 миллиард теңгеге жеткен.

Ахметжан Есімов соңғы 3 жылда «Самұрық-Қазына» Ұлттық әл-ауқат қоры займдарды өтеу үшін өз бастамасымен Ұлттық қорға 554 миллиард теңге қаржы аударған. Холдингке қарасты компаниялардың бизнес-үдерістерін цифрлық трансформациялау нәтижесінде 171 миллиард теңге пайда түскен.

Сонымен қатар Мемлекет басшысына отандық тауар өндірушілерді қолдауға бағытталған ауқымды жұмыстар туралы ақпарат берілді. 2018-2020 жылдардың қорытындысына сәйкес сатып алулар бойынша үнемделген қаржы 410 миллиард теңге болды.

Атқарылған ауқымды жұмыстардың нәтижесінде «Самұрық-Қазына» холдингінің кредиттік рейтингі BB+/B «Тұрақты» деңгейде екенін халықаралық Standart & Poor`s рейтинг агенттігі нақтылады.

Ахметжан Есімов «ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясы мұнай бағасының едәуір арзандағанына және OPEC+ компаниясының шектеулеріне қарамастан, қаржылық рейтингте оң көрсеткішін сақтап қалды. «Қазақстан Темір Жолы» акционерлік қоғамы соңғы 6 жылда бірінші рет өткен жылды қаржылық тұрғыдан пайдамен аяқтаған. «Қазатомөнеркәсіп» ҰК» акционерлік қоғамы активтерінің құны IPO-ға (2018 жылы) шығарылғалы бері 2,1 миллиардтан 5,1 миллиард АҚШ долларына дейін көтерілген. «Самұрық–Энерго» акционерлік қоғамының қарызы 100 миллиард теңгеге азайып, қаржы тұрақтылығының «қызыл» аймағынан «жасыл» аймағына өтті.  

Кездесу соңында Қазақстан Президенті «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ басқарма төрағасына бірқатар нақты тапсырма берді. 

Дереккөз: https://primeminister.kz/kz/news/kazakstan-prezidenti-samuryk-kazyna-uak-ak-baskarma-toragasy-ahmetzhan-esimovti-kabyldady-190361

Қазақстандық аса ірі электр энергетикалық холдингтің 2020 жылғы жұмыс нәтижесі бойынша қаржылық жағдайы, COVID-19 пандемиясының әсеріне және экономикалық жағдайдың едәуір өзгеруіне қарамастан, орнықты деп сипатталады. «Самұрық-Энерго» АҚ кредиттік тәуекелдің «жасыл» аймағынан орын алды.

«Самұрық-Қазына» АҚ-ның Борышты және қаржылық орнықтылықты басқару саясатына сәйкес, «Самұрық-Энергода» жыл сайынғы негізде кредиттік тәуекелдің «қызыл», «сары» және «жасыл» аймағы айқындалады.

Компанияда атқарылған іс-шаралар оның борыштық жүктемесінің деңгейін «жасылға» дейін төмендетуге және валюталық тәуекелдерін мейлінше азайтуға мүмкіндік берді. Мәселен, «Мойнақ СЭС» АҚ-ның 148 млн. АҚШ доллары сомасындағы, «Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» АҚ-ның шамамен 100 млрд. теңге сомасындағы валюталық міндеттемелері қайта қаржыландырылды. Нәтижесінде валюталық міндеттемелердің кредиттік портфельдегі үлесі 1,5%-ке дейін төмендетілді.

Борышты басқару бойынша атқарылған жоспарлы жұмыстың есебінен «Самұрық-Энерго» 2018-2020 жылдары қарызын баланстық көрсеткіште шамамен 92 млрд. теңгеге қысқартты, бұл қаржылық орнықтылық коэффициенттерінің акционер белгілеген мақсатты көрсеткіштеріне сай келеді.

Одан тыс, компанияның cash pooling механизмін енгізуі оң нәтиже көрсетті. Бұл компаниялар тобының ақша ағынын бір орталықтан басқаруға, ішкі ресурстарды тиімдірек пайдалануға, сырттан қарыз алу деңгейін азайтуға және қаржыландыруға кететін сыртқы шығыстарды болдырмауға мүмкіндік берді.

Энергия ресурстарына деген әлемдік бағалардың төмендеуі, COVID-19 індеті, базалық ставка деңгейінің сақталуы, жоғары инфляцияның күтілуі секілді теріс факторларға қарамастан, «Самұрық-Энерго» компаниялары тобының қаржылай орнықтылық көрсеткіштері тұрақты күйінде қалуда.

Еске сала кетейік, 2020 жылы Fitch Ratings халықаралық агенттігі Самұрық-Энергоның ұзақ мерзімді кредиттік рейтингін «BB» деңгейінде растады,  болжам «Тұрақты», сондай-ақ Самұрық-Энергоның кредитті өз бетінше төлеу қабілетін «B» -ден «B+» -ке дейін жоғарылатты.

«Самұрық-Энерго» АҚ – Қазақстандағы аса ірі электр энергетикалық холдинг, акцияларының 100%-ы «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ-ға тиесілі.  2007 жылы құрылған. Жұмысының негізгі бағыттары: электр және жылу энергиясын өндіру; электр энергиясын жеткізу, бөліп-тарату және сату; энергетикалық көмір өндіру. Холдингтің құрамына энергия және көмір өндіру кәсіпорындары, соның ішінде: «Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС, «Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» АҚ, «Богатырь Көмір» ЖШС, «Алматы электр станциялары» АҚ, «О.Д. Қантаев атындағы Мойнақ су электрстанциясы» АҚ, «Шардара СЭС» АҚ және т.б. кіреді.   

«Самұрық-Энерго» АҚ-ның құрамындағы екібастұздық ГРЭС-1 және ГРЭС-2 станциялар а.ж. 24 желтоқсанда электр энергиясын өндірудің           2020 жылғы жоспарын мерзімінен бұрын орындағанын мәлімдеді. Жедел деректер бойынша, жылдық жоспарда белгіленген 30 413 995 мың кВтсағаттың орнына жалпы өндіру көлемі 30 531 153 мың квтсағатты құрады, яғни 100,4 %.

Энергетиктердің кәсібилігі мен станцияларда орнатылған жабдықтың сенімді жұмыс істеуі сондай-ақ Өзбекстан мен Қырғызстанға 1 050 млн кВтс электр энергиясын жеткізуге, соның ішінде Сырдария өзенінің төменгі ағысында вегетациялық суаруды қамтамасыз ету мақсатында қырғызстандық су қоймаларынан қосымша су жіберілуі үшін Қырғызстанмен тауар алмасу аясында жаз айларында  300 млн кВтс электр энергиясын жеткізуге мүмкіндік берді.

«Самұрық-Энерго» АҚ-ның энергия өндіруші ұйымдарының барлығы дерлік өздерінің жылдық міндеттемелерін орындап шықты. Кесте бойынша жұмыс істей отырып, «АлЭС» АҚ жылдық жоспарын 31 желтоқсанда орындауды көздеп отыр. «Шардара СЭС» АҚ-да биыл негізгі және қосалқы жабдықты жаңғырту бойынша ауқымды жоба іске асырылып, нәтижесінде СЭС-тің белгіленген қуаттылығы 100-ден 126 МВт-қа дейін ұлғайтылды. Су қоймасының алдағы маусымда толуына және генерациясы ұлғаюына орай, қаңтар-ақпан айларында СЭС өзінің жобалық қуаттылығына толығымен шығады деп күтілуде.

«Самұрық-Энерго» АҚ мен ресейлік «РусАл» БК тең негізде басқаратын компания – «Богатырь Көмір» ЖШС-нің кеншілері де көмір өндіру кестесінің алдында жүріп, жылды аяқтап келеді. 28 желтоқсандағы дерек бойынша, жылдық жоспарда көрсетілген  41 700 мың тоннаның орнына мұнда  42 452,4 мың тонна көмір өндірілген, яғни 102%.  

2020 жылдың қорытындысы бойынша «Самұрық-Энерго» АҚ-ның Қазақстанда жалпы өндірілген электр энергиясынан алатын үлесі 28,7% деп бағалануда (былтыр – 30 200 млн кВтс немесе 28,5%). 2019 жылы компания өндірген көмірдің көлемі 44,8 млн тоннаны құрады.

«Самұрық-Энерго» АҚ – Қазақстандағы аса ірі электр энергетикалық холдинг, акцияларының 100%-ы «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ-ға тиесілі.  2007 жылы құрылған. Жұмысының негізгі бағыттары: электр және жылу энергиясын өндіру; электр энергиясын жеткізу, бөліп-тарату және сату; энергетикалық көмір өндіру. Холдингтің құрамына энергия және көмір өндіру кәсіпорындары, соның ішінде: «Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС, «Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» АҚ, «Богатырь Көмір» ЖШС, «Алматы электр станциялары» АҚ, «О.Д. Қантаев атындағы Мойнақ су электрстанциясы» АҚ, «Шардара СЭС» АҚ және т.б. кіреді.   

«Самұрық-Энерго» АҚ-ның энергетикалық кәсіпорындары өздерінің кәсіби мерекесіне орай жылдық жоспарларын мерзімінен бұрын орындап шықты: Екібастұз ГРЭС-2 4,7 млн. кВтс электр энергиясын өндірді, бұл жоспардың 107%-ін құрайды, Мойнақ СЭС-і – 915 мың кВтсағаттан астам электр энергиясын өндірді (104%). «Богатырь Көмір» ЖШС-ның кеніштерінде өндірілген көмірдің көлемі  41,8 млн. тоннаны құрады (жылдық жоспардың 104%).

«Самұрық-Энерго» АҚ-ның энергия өндіретін ұйымдары көрсеткіштердің былтырғы  жылмен салыстырғандағы өсу қарқынын сақтай отырып, 2020 жылғы 20 желтоқсандағы жағдай            бойынша 29 897 млн кВтс энергия өндірді (103%), яғни өткен жылғы осындай кезеңнен 3% көп.  Бұл Қазақстан Республикасында жалпы өндірілген энергия көлемінің шамамен 28%-і.

Аяқталар жылы компания Қазақстан энергетикасының іс жүзінде болашақ келбетін қалыптастыратын түбегейлі әрі маңызды жобалардың кейбірін аяқтап, жаңаларын қолға алды. 

2020 жылы «Самұрық-Энерго» АҚ Шардара СЭС-ін толық модернизациялау бағдарламасын да аяқтады. Жобаға 38 млрд теңге инвестиция салынды. Қайта жаңғырту жұмыстарының арқасында СЭС-тің қызмет ету мерзімі 45-50 жылға дейін ұзарып, энергия өндіру жылына 480-нен 537 млн кВт*сағатқа дейін  ұлғайды.

«Самұрық-Энерго» АҚ  екі жел электр станциясының (ЖЭС) құрылысын бастады. Біріншісі – қуаттылығы 60МВт, ал болашақта 300 МВт-қа жететін Шелек дәлізінде. Екінші ЖЭС Ақмола облысының Ерейментау ауданында орналасқан. Станцияның аумағында 11 жел энергетикалық құрылғыларын орнату жоспарланып отыр, олардың жиынтық қуаты 50 МВт болады. Жаңа ЖЭС-тер өндіретін электр энергиясы еліміздің Ұлттық электр желілеріне түсіп отырады.

«Самұрық-Энерго» АҚ-ның жаңартылатын энергия көздері нысандары жылдың                11 айында 303,793 млн кВтс энергия өндірді, бұл республикадағы жаңартылатын энергия көздері нысандары өндірген электр энергиясы көлемінің 10% құрайды.

«Самұрық-Энерго» АҚ мен ресейлік «РусАл» БК тең негізде басқаратын компания – «Богатырь Көмір» ЖШС «Богатырь» кенішінде тағы бір маңызды жобаны – «Көмірді қазып алудың циклдік-ағынды технологиясы» жобасын бастады. Бұл технологияны енгізу көмірді теміржол көлігін пайдалану қиын соғатын 200 метрден астам тереңдіктен қазып алуға мүмкіндік туғызып, «Богатырь» кенішінің қуаттылығын жылына 40 миллион тоннаға дейін ұлғайтады.

2020 жылы COVID-19 пандемиясына байланысты, бүкіл әлемдегі проблема «Самұрық-Энерго» холдингінің энергия кәсіпорындарын да сырт айналып өткен жоқ. Күрделі эпидемиологиялық жағдайда компания өзінің электр станциялары мен көмір өндіретін нысандарының штатты режимде жұмыс істеуін қамтамасыз етті. ТЖ режимі қазақстандық энергетиктердің жоғары білікті маман екенін көрсетіп, саланың  кез келген жағдайда тез жұмыла жұмыс істей алатынын көрсетті.

«Самұрық-Энерго» АҚ 2020 жылы қаржылық тұрақтылыққа да қол жеткізді. Осыдан небәрі екі жыл бұрын «Самұрық-Энерго» қаржылық тұрақтылық бойынша «қызыл аймақта» болатын. Компания менеджменті қабылдаған шаралардың арқасында, атап айтқанда, қарызды азайту, валюталық несиені уақтылы әрі ойдағыдай қайта қаржыландыру, сондай-ақ валюталық міндеттемелерді хедждеу және теңгеде конвертациялау арқасында компания несиелік тәуекелдің «жасыл аймағына» шығып алды.

Қолға алынған жұмыстардың нәтижесі бойынша Fitch Ratings рейтінгілік агенттігі «Самұрық-Энерго» АҚ-ның ұзақ мерзімді рейтингтерін  «ВВ» деңгейінде растады, болжам «Тұрақты», сондай-ақ компанияның кредитті өз бетінше төлеуге қабілетілігі рейтінгін «B» -тен «B+»-ке дейін жоғарылатты.