Жобаның сипаттамасы: Қазақстанда бірінші ГАЭС салу 

Қазақстан Республикасының энергетикалық жүйесінде энергия ресурстарын бөлу, ресурстардың құрылымы, электр энергиясына сұраныс пен ұсыныстың теңгерімділігі саласында кейбір проблемалар байқалады. Экономикалық дамуға, ЖЭК үлесінің ұлғаюына және ірі желілерді қосуға байланысты туындаған электр энергиясына қажеттіліктің өсуі жағдайында гидроаккумуляциялық электр станциясын (бұдан әрі - ГАЭС) салу қажеттілік болып отыр.

ГАЭС энергия жүйесін тұрақтандыру үшін экологиялық таза, төмен көміртекті және экономикалық оңтайлы шешім ретінде қарастырылады. Оны салу электр энергиясын жеткізудің сенімділігін арттыруға, желілердің теңгерімін жақсартуға және жаңа энергия көздерін пайдалануды ынталандыруға мүмкіндік береді.

Қуаттың икемділігінің арқасында ГАЭС энергия жүйесін маневрлеуге қатысуға мүмкіндік береді, бұл ретте үлкен базалық қуаттармен (ГРЭС, АЭС) үйлесімде жақсы жұмыс істейді.

Жобаның мақсаттары:

Жобаның негізгі мақсаты электр энергиясын жинақтауға арналған ГАЭС салу болып табылады, ол электр жүктемесі кестесінің тәуліктік әртектілігін теңестіруге, сондай-ақ жел мен күн энергиясының үлесі жоғары желілерде тұрақты жүйені қамтамасыз етуге қызмет етеді.

Жобаны іске асыру кезеңі: 2024-2032 жж.

Ағымдағы жағдайы:

• Ағымдағы жылдың 6 наурызында «Самұрық Энерго» АҚ және «Қытай халықаралық су шаруашылығы және энергетика корпорациясы» МК (ҚХСШЭК) Қазақстан Республикасындағы алғашқы гидроаккумуляциялық электр станциясының жобасы бойынша ынтымақтастық туралы келісімге қол қойды. 
• Ағымдағы жылдың 16 маусымында Power Central Asia+China энергетикалық форумының алаңында «Самұрық-Энерго» АҚ мен ҚХСШЭК арасында Ынтымақтастық туралы келісімге қол қойылды.

Жобаның сипаттамасы: ҚР БЭЖ Оңтүстік өңірінде ЖЭК объектілерінің жұмысын теңестіру үшін маневрлік генерациялау көзін салу. Жоба шеңберінде сондай-ақ «Қызылорда-Шымкент» және «Қызылорда-Жезқазған» 500 кВ әуе желісін салу көзделеді.

• Жобаны «Самұрық-Энерго» АҚ Катар Үкіметі мен Қазақстан Республикасының Үкіметі арасындағы үкіметаралық келісім (ҮАК) негізінде Urbacon Concessions Investments WLL (UCC) компаниясымен бірлесіп іске асырады.

Іске асыру мерзімі: 2024-2029 жжгг.

Жобаның атауы: «Электр энергиясын жинақтау жүйесі 150 МВт/300 МВт·сағ болатын қуаты 500 МВт жел электр станциясын салу» жобасы Қарағанды облысында China Energy Overseas Investment Co., Ltd. (бұдан әрі – Energy China) компаниясымен бірлесіп жүзеге асырылуда.

Қазақстан Республикасының «жасыл» экономикаға көшу және көміртегі ізін азайту жөніндегі мемлекеттік стратегиясын іске асыру шеңберінде, сондай-ақ 2024 жылғы қарашада Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасының Үкіметтері арасында қол қойылған «Жаңартылатын энергия көздері саласындағы жобаларды іске асыру туралы» келісім аясында «Самұрық-Энерго» АҚ Energy China компаниясымен бірлесіп, Қарағанды облысында орнатылған қуаты 500 МВт және электр энергиясын жинақтау жүйесі 150 МВт/300 МВт·сағ болатын жел электр станциясын салу жөніндегі инвестициялық жобаны жүзеге асыруда.

Жобаны іске асырудың мақсаты

Жобаның мақсаты – жаңартылатын энергия көздерін пайдалану арқылы электр энергиясын өндіру көлемін арттыру, дәстүрлі көмір электр станцияларына тәуелділікті төмендету және Қазақстан энергетика саласының тұрақты дамуын қамтамасыз ету.

Іске асыру кезеңі: 2024–2029 жылдар.

Жобаның артықшылықтары:

• Қазіргі заманғы, энергия үнемдейтін жел турбиналарын пайдалану;
• Қосалқы станция, электр жеткізу желілері және ілеспе инженерлік нысандарды салу;
• Энергожүйенің сенімділігін арттыру үшін энергия жинақтау жүйелерін қолдану;
• Жел электр станциясын салу және пайдалану кезеңінде жаңа жұмыс орындарын ашу.

Күтілетін нәтижелер:

• Елдің энергия теңгеріміндегі жаңартылатын энергия үлесін арттыру;
• Қоршаған ортаға шығарындыларды азайту;
• Өңірлік инфрақұрылымды дамыту және аймақтың инвестициялық тартымдылығын арттыру.

Ағымдағы мәртебесі:

• 2024 жылғы қарашада – COP29 конференциясы аясында Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасының Үкіметтері арасында «Жаңартылатын энергия көздері саласындағы жобаларды іске асыру туралы» үкіметаралық келісімге қол қойылды.

Жобаның атауы: «China Energy Overseas investment Со., Ltd. компаниясымен (бұдан әрі - Energy China) бірлесіп,  Түркістан облысының Сауран ауданында 90 МВт/360 МВт/сағ электр энергиясын жинақтау жүйесі бар қуаты 300 МВт күн электр станциясын салу».

«Жасыл» экономикаға көшу және көміртегі ізін азайту жөніндегі мемлекеттік стратегияны іске асыру шеңберінде, сондай-ақ 2024 жылғы қарашада қол қойылған Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасының Үкіметтері арасында «Жаңартылатын энергия көздері саласындағы жобаларды іске асыру туралы» келісім шеңберінде «Самұрық-Энерго» АҚ Energy China компаниясымен бірлесіп, Түркістан облысында белгіленген қуаты 300 МВт және 90 МВт/360 МВт/с электр энергиясын жинақтау жүйесі бар күн электр станциясын (КЭС) салу жөніндегі инвестициялық жобаны іске асырады.

Жобаны іске асыру мақсаты: 

Жобаның мақсаты - жаңартылатын энергия көздерін пайдалана отырып, электр энергиясын өндіру көлемін ұлғайту, дәстүрлі көмір электр станцияларына тәуелділікті азайту, сондай-ақ Қазақстанның энергетика саласының тұрақты дамуын қамтамасыз ету.

Іске асыру мерзімі: 2024-2027 жж.

Жобаның басымдықтары:

• Заманауи, энергия үнемдейтін күн панельдерін пайдалану;
• Қосалқы станция, ЭБЖ және ілеспе инженерлік объектілер салу;
• Энергия жүйесінің сенімділігін арттыру үшін энергия жинақтау жүйелерін қолдану;
• КЭС-ті салу және пайдалану кезеңінде жаңа жұмыс орындарын құру.

Күтілетін нәтижелер:

- Елдің энергия теңгеріміндегі жаңартылатын энергияның үлесін ұлғайту;

- Қоршаған ортаға шығарындыларды азайту;

- Өңірлік инфрақұрылымды дамыту және өңірдің инвестициялық тартымдылығын арттыру.

Ағымдағы жағдайы:

• 2024 жылғы қараша - COP29 конференциясында ҚР және ҚХР Үкіметтері арасында  «Жаңартылатын энергия көздері саласындағы жобаларды іске асыру туралы» үкіметаралық келісімге қол қойылды;
• 2025 жылғы 16 маусым – «Орталық Азия - Қытай» саммиті аясында «Жаңартылатын энергия көздерін қолдау жөніндегі есеп айырысу – қаржы орталығы» ЖШС мен Energy China арасында Электр энергиясын сатып алу туралы келісімге қол қойылды;
• 2025 жылғы 2 қыркүйек – ҚР - ҚХР Іскерлік кеңесінің отырысы шеңберінде «Sauran Solar Power» ЖШС-мен Инвестициялар туралы келісімге және Электр энергиясын сатып алу-сату шартына қол қойылды;

Жоспарланатын іс-шаралар:

- ЕРС-келісімшартқа қол қою.

Жобаның атауы: «Ұлытау облысында PetroKazakhstan компаниясымен бірлесіп ЭСЖ бар қуаты 100 МВт болатын ЖЭС салу»

Жобаны іске асыру мақсаты: Декарбонизациялау және көміртегі ізін азайту – 2030 жылға қарай энергияның 15 пайызын жаңартылатын көздерден өндіру, 2050 жылға қарай бұл көрсеткішті 50 пайызға дейін арттыру және 2060 жылға қарай көміртекті бейтараптыққа қол жеткізу мақсаттарына жету. Сонымен қатар, энергетикалық балансты әртараптандыру және көмір генерациясына тәуелділікті төмендету көзделеді.

Жобаның сипаттамасы: Жоба аясында корпоративтік электр энергиясын сатып алу-сату шарттарын (В2В келісімшарттары) жасасу қарастырылған. Жобада жетекші әлемдік өндірушілердің жоғары тиімді жел энергетикалық жабдықтарын қолдану жоспарлануда. Олардың қатарына өңірдің климаттық жағдайларына бейімделу деңгейі жоғары турбиналар және станция жұмысының цифрлық мониторинг жүйелері кіреді. Энергия сақтау жүйесі жүктеменің ең жоғары кезеңдерінде қуатты реттеуді, генерация ауытқуларын теңестіруді және энергияны желіге кесте бойынша жеткізуді қамтамасыз етеді.

Іске асыру мерзімі: 2024–2027 жылдар.

Ағымдағы мәртебесі:

Қазіргі уақытта техникалық-экономикалық негіздеме (ТЭН) әзірленіп жатыр. Жоба жобалау-іздестіру жұмыстары кезеңінде. Жел мониторингі, геотехникалық зерттеулер және қуатты беру сызбасын әзірлеу жүргізілуде. Сонымен қатар, жобаны қаржыландыру құрылымы мен шарттарын анықтау бойынша банктермен және қаржы ұйымдарымен келіссөздер жалғасуда. Осы жұмыстармен қатар жабдық жеткізушілер мен мердігер ұйымдарды таңдау мәселелері пысықталуда.

Project title: Construction of a 1 GW wind power plant with an ESS in Zhambyl region in cooperation with Masdar

Жобаның атауы: «Masdar компаниясымен бірлесіп Жамбыл облысында қуаты 1 ГВт болатын ЭСЖ бар ЖЭС салу»

Жобаны іске асыру мақсаты: Қазақстанның климаттық ерекшеліктеріне сәйкес, Жамбыл облысындағы жел электр станциясы еліміздің 2030 жылға қарай энергияның 15 пайызын жаңартылатын көздерден өндіру, 2050 жылға қарай бұл көрсеткішті 50 пайызға дейін арттыру және 2060 жылға қарай көміртекті бейтараптыққа қол жеткізу мақсаттарына елеулі үлес қосатын болады. Бұл бастама Біріккен Араб Әмірліктерінің Қазақстанға жаңартылатын энергия көздері секторын дамытуға көмек көрсету жөніндегі міндеттемелеріне негізделген және бұл COP28 конференциясында ерекше атап өтілген болатын.

Жоба сипаттамасы: Masdar, W Solar, Qazaq Green Power PLC және Қазақстанның Инвестициялық даму қоры (KIDF) компаниялары бірлесіп әзірлеген жоба – Қазақстан Республикасы мен Біріккен Араб Әмірліктері арасындағы «Жел электр станциясы жобасын іске асыру туралы» Үкіметаралық келісім шеңберінде жүзеге асырылып жатқан маңызды инвестициялық бастама болып табылады.

Іске асыру кезеңі: 2023–2029 жылдар.

Ағымдағы мәртебесі: Жоба қазіргі уақытта жобалау-іздестіру жұмыстары кезеңінде. Қазіргі уақытта жел мониторингі, геотехникалық және гидрологиялық зерттеулер, сондай-ақ жерге орналастыру құжаттамасын дайындау жүргізілуде. Сонымен қатар, компания халықаралық банктермен бірлесіп жобаны қаржыландырудың қаржылық аспектілерін пысықтауда.

Жобаның сипаттамасы: Семей СЭС-ін салу

«Семей ГЭС-ін салу» жобасы Қазақстан Республикасы Абай облысы аумағында Ертіс өзенінде жалпы қуаты 350 МВт-ға дейінгі су электр станциясын әзірлеуді, іске асыруды және пайдалануға беруді көздейді.

Бұл жобаның еліміз үшін стратегиялық маңызды зор және СЭС-тің Жоғарғы Ертіс каскадының маневрлік қуатын арттыруға, сондай-ақ Ертіс трансшекаралық өзенінің ағынын реттеуде шешуші рөл атқаратын қосымша су қоймасын салуға бағытталған.

«Семей СЭС-ін салу» жобасы 2020 жылғы 4 қыркүйекте ҚР Премьер-Министрінің бірінші орынбасары Р.Скляр бекіткен Қазақстан Республикасының гидроэнергетика саласын дамытудың 2020-2030 жылдарға арналған жоспарына енгізілген.

Бұдан бөлек, СЭС салу және оны пайдалану Абай облысы экономикасының басқа салаларын да (көлік, ауыл шаруашылығы, туризм) дамытуға мүмкіндік береді, сондай-ақ өңірлік кірістің өсуіне, жұмыспен қамтуға, бюджеттік базаны кеңейтуге, су тасқыны қаупін төмендетуге, шығарындыларды азайтуға әсерін тигізеді.

Жобаның мақсаттары:

1. Шүлбі СЭС-інің контрреттеуіші - Семей СЭС-ін салу Шүлбі СЭС-іне салынған бүкіл әлеуетті пайдалануға мүмкіндік береді.

2. Шүлбі СЭС-інің реттеуші қуатын 500 МВт-ға дейін ұлғайту; 

3. Трансшекаралық Ертіс өзенінде тұщы су қоры бар қосымша су қоймасын салу.

4. Семей қаласын су басып кетпеу мақсатында Шүлбі СЭС-інен суды әркелкі жіберу жағдайларын теңестіру.

Жобаны іске асыру кезеңі: 2023-2031 жж.

Жоба Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Катар Мемлекетінің Үкіметі арасында қол қойылған 2024 жылғы 20 наурыздағы Басым салалардағы жобаларды дамыту үшін ұзақ мерзімді стратегиялық әріптестік орнату туралы келісім шеңберінде іске асырылуда. 

Жобаның атауы: «Павлодар облысында CPIH компаниясымен бірлесіп қуаты 1 ГВт болатын  электр жинақтау жүйесі  (ЭЖЖ) бар Жел электр станциясын (ЖЭС) салу» жобасы

Жобаны іске асыру мақсаты:

Декарбонизацияны қамтамасыз ету және көміртегі ізін азайту – 2030 жылға қарай энергияның 15 пайызын жаңартылатын көздерден алу, 2050 жылға қарай бұл көрсеткішті 50 пайызға дейін ұлғайту және 2060 жылға қарай көміртегі бейтараптығына қол жеткізу. Энергия теңгерімін әртараптандыру және көмір генерациясына тәуелділікті төмендету.

Жоба сипаттамасы: Жоба Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасының арасында қол қойылған «Жаңартылатын энергия көздері саласындағы жобаларды іске асыру туралы» келісімге сәйкес жүзеге асырылуда. Жоба шеңберінде жетекші әлемдік өндірушілердің заманауи, жоғары тиімді жел энергетикалық жабдықтарын қолдану жоспарланған. Турбиналар аймақтың климаттық жағдайларына барынша бейімделген және станция жұмысының цифрлық мониторингі жүйелерімен жабдықталады.
Энергияны жинақтау жүйесі жүктеменің шекті кезеңдерін реттеуге, генерация ауытқуларын теңестіруге және электр энергиясын желіге кесте бойынша жеткізуді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Іске асыру кезеңі: 2023–2028 жылдар.

Ағымдағы мәртебесі:

Қазіргі уақытта жобалау-іздестіру жұмыстары, сондай-ақ жел мониторингі және қуатты беру сызбасын әзірлеу жүргізілуде.

Сонымен қатар, банктермен және қаржы ұйымдарымен жобаны қаржыландыру құрылымы мен шарттары бойынша келіссөздер жүргізіліп жатыр. Осы шараларға қоса жабдық жеткізушілерін және мердігерлік ұйымдарды таңдау мәселелері пысықталуда.

Жобаның атауы: «Түркістан, Қызылорда және Жамбыл облыстарында «Tumar Commerce» компаниясымен бірлесіп қуаты 1 ГВт КЭС салу».

Жобаны іске асыру мақсаты: 2030 жылға қарай энергияның 15-ын пайызын жаңартылатын көздерден алу, 2050 жылға қарай бұл көрсеткішті 50 пайызға дейін арттыру және 2060 жылға қарай көміртегі бейтараптығына қол жеткізу мақсатында көміртегі ізін декарбонизациялау және азайту, энергетикалық теңгерімді әртараптандыру және көмір өндірісіне тәуелділікті азайту.

Жобаның сипаттамасы: Жоба тікелей инвестицияларды тартуға, жаңа жұмыс орындарын құруға, Қор кәсіпорындарының операциялық қызметте экологиялық таза энергия көздеріне көшуіне, сондай-ақ ESG-бағдарланған мақсаттарға қол жеткізуге және ұлттық декарбонизация міндеттерін орындауға бағытталған.

Іске асыру мерзімі: 2023-2028жж.

Ағымдағы жағдайы:  Қазіргі уақытта жобалық-іздестіру жұмыстары жүргізілуде. Сондай-ақ, банктермен және қаржы ұйымдарымен жобаны қаржыландырудың құрылымы мен шарттары туралы келіссөздер жалғасуда. Сонымен қатар жабдықтарды жеткізушілер мен мердігерлік ұйымдарды таңдау мәселелері пысықталып жатыр.

Жобаның атауы: «TotalEnergies Renewables S.A.S (бұдан әрі – Total) және «KMG Green Energy» ЖШС компанияларымен бірлесіп, Қазақстан Республикасы Жамбыл облысының Мойынқұм ауданында қуаты 1 ГВт және энергия сақтау жүйесі 300 МВт/600 МВт·сағ болатын жел электр станциясын (ЖЭС) салу».

«Жасыл» экономикаға көшу және көміртегі ізін азайту жөніндегі мемлекеттік стратегияны іске асыру аясында, сондай-ақ 2022 жылғы қарашада Қазақстан Республикасы Үкіметі мен Француз Республикасының Үкіметі арасында қол қойылған «Ғаламдық жылынуға қарсы күрес саласындағы ынтымақтастықты іске асыру туралы» үкіметаралық келісім шеңберінде, Total компаниясымен бірлесіп Жамбыл облысында қуаты 1 ГВт және энергия сақтау жүйесі 300 МВт/600 МВт·сағ болатын жел электр станциясын салу жөніндегі инвестициялық жоба іске асырылуда.

Жобаны іске асыру мақсаты:

Жобаны іске асыру парниктік газдар шығарындыларын азайту және елдің энергетикалық жүйесіндегі жаңартылатын энергия көздерінің үлесін арттыру арқылы қоршаған ортаға теріс әсерді төмендетуге бағытталған.
Бастама «жасыл» экономикаға көшу басымдықтарына және Қазақстанның БҰҰ Климаттың өзгеруі жөніндегі негіздемелік конвенциясы аясындағы халықаралық экологиялық міндеттемелеріне сай келеді.

Іске асыру мерзімі: 2021–2028 жылдар.

Жобаның артықшылықтары:

• Заманауи, энергия үнемдеуші технологияларды пайдалану;
• Қосалқы станциялардың, электр берілісі желілерінің (ЭБЖ) және ілеспе инфрақұрылымның құрылысы;
• Энергия сақтау жүйелерін қолдану арқылы энергия жүйесінің сенімділігін арттыру;
• ЖЭС құрылысы мен пайдалану кезеңінде жаңа жұмыс орындарын құру.

Күтілетін нәтижелер:

• Елдің энергия теңгеріміндегі жаңартылатын энергия үлесінің артуы;
• Қоршаған ортаға шығарындылардың төмендеуі;
• Өңірлік инфрақұрылымның дамуы және өңірдің инвестициялық тартымдылықтың артуы.

Ағымдағы мәртебесі:

• 2022 жылғы 30 қарашада Қазақстан Республикасы Үкіметі мен Француз Республикасы Үкіметі арасында «Ғаламдық жылынуға қарсы күрес саласындағы ынтымақтастықты іске асыру туралы» үкіметаралық келісімге қол қойылды;
• 2023 жылғы 2 желтоқсанда БҰҰ COP28 конференциясында мемлекет басшыларының қатысуымен инвестициялар туралы келісімге қол қойылды;
• Жобаның жобалау-сметалық құжаттамасын әзірлеу жұмыстары жүргізілуде.